Co odstrasza osy i czy olejki eteryczne też?

Co odstrasza osy? Jakie olejki możesz zastosować jako naturalne środki odstraszające osy? Czy sprawdzą się mieszanki olejków, a może inne metody? Co zastosować na użądlenia? O tym wszystkim przeczytasz w poniższym wpisie.

Co na osy – po pierwsze zachowaj ostrożność

Osy nie są z reguły agresywne, ale mogą atakować, kiedy poczują się zagrożone np. jeśli zbliżymy się do ich gniazda. W odróżnieniu od pszczoły, która ginie po wbiciu żądła, osa może użądlić kilkukrotnie.

Osy występujące w Polsce są groźne głównie dla osób z uczulonych na jad osy – w wyniku alergii może dojść do wstrząsu anafilaktycznego. Zagrożeniem jest też ugryzienie osy w obrębie jamy ustnej i gardła, ponieważ po pojawieniu się opuchlizny może dojść do zablokowanie dróg oddechowych. Wtedy konieczna jest niezwłoczna pomoc medyczna. Poza tym szczególnie nieprzyjemne mogą być ukąszenia w okolicy oczy i na twarzy. 

Warto więc zachować zdrowy rozsądek, ostrożność i unikać sytuacji, w których może dojść do użądlenia. Unikać gniazd, nie prowokować ataków, odpowiednio ubierać się do prac ogrodowych. Poza tym chować owoce, desery i słodkie napoje, zamykać pojemniki z resztkami jedzenia, instalować moskitiery.

Podczas spożywania posiłków i picia w miejscach, w których pojawiają się osy, należy uważać i sprawdzać czy podczas chwili naszej nieuwagi osa np. nie weszła do puszki z napojem, którym właśnie planujemy ugasić pragnienie. 

Co odstrasza osy?

A czy są jakieś naturalne sposoby na osy? Czy domowe sposoby jak olejki eteryczne mogą pomóc? Olejki eteryczne i ich składniki sprawdzają się na komary, możemy zastosować olejki na kleszcze, a olejek miętowy nawet odstrasza pająki. A jak jest z osami?

Olejek goździkowy odstrasza osy?

Olejek goździkowy jest często polecany w sieci jako olejek na osy. Czy prawidłowo? Może to tylko mit? Spójrzmy na badania naukowe.

W jednym z badań przetestowano 21 olejków eterycznych na osach – gł. Vespula pensylvanica oraz Polistes dominulus. Pierwszy z tych gatunków występuje w Ameryce Północnej, a drugi spotkasz także w Polsce. Polska nazwa gatunkowa to klecanka rdzaworożna. To gatunek spokojny, ale ewentualne użądlenie jest bolesne. 

Wyniki tego badania były bardzo zachęcające, gdyż 17 z 21 testowanych olejków wykazało właściwości odstraszające. Warto wypróbować na osy olejki jak m.in.:

• olejek goździkowy,
• olejek trawy cytrynowej (inaczej olejek lemongrassowy)
• olejek ylang-ylang,
• olejek mięty zielonej oraz olejek mięty pieprzowej,
• olejek golteriowy,
• olejek rozmarynowy,
• olejek lawendowy,
• olejek geraniowy,
• olejek paczulowy,
• olejek cytronelowy,
• olejek rumianku rzymskiego,
• olejek tymiankowy,
• olejek fenkułowy.

Olejki eteryczne to naturalne mieszaniny związków chemicznych. W tym badaniu określono też, że najbardziej aktywne składniki olejków odpowiadające za właściwości odstraszające osy, to m.in.:

• eugenol (składnik olejku goździkowego),
• menton (składnik olejku mięty pieprzowej),
• karwon (składnik olejku mięty zielonej),
• cytronellal (składnik olejku cytronelowego),
• benzoesan metylu (składnik olejku ylangowego),
• salicylan metylu (składnik olejku golteriowego). 

Badań wskazujących na odstraszające działanie olejków i ich składników na osy jest zresztą więcej. W kolejnym badaniu również stwierdzono, że jako repelent obiecująca jest golteria oraz olejki miętowe zawierające menton i mentol. Ze składników olejków wart wypróbowania jest także terpinen-4-ol (drzewo herbaciane, niektóre majeranki) oraz izopulegol.

Jednak zawsze trzeba brać pod uwagę, że różne gatunki owadów i różne ich stadia rozwojowe mogą reagować inaczej na dany składnik.

Olejek goździkowy na osy – jak stosować?

Wiesz już, co odstrasza osy. A jak to zastosować w praktyce? Możesz stosować różne metody – najprościej zrobić spray olejkowy na bazie alkoholu (olejki rozpuszczasz w spirytusie lub alkoholu do perfum) lub wody – więcej informacji na końcu artykułu i w przepisie na klarowną mgiełkę zapachową.

Ponadto możesz dyfuzować olejek w pomieszczeniu. Olejek goździkowy ma intensywny zapach i silne działanie, więc stosuj ostrożnie.

Własna mieszanka olejków na osy

Wiesz już, jakie olejki i jak można stosować na osy. Być może ciekawi Cię teraz, czy mieszanki olejków na osy to dobry pomysł i jakie olejki do takiej mieszanki wybrać. To także sprawdzono w pierwszym badaniu! Okazało się, że najlepiej wypadła mieszanka olejków goździkowego, geranium i trawy cytrynowej oraz mieszanka tych trzech olejków z dodatkiem olejku rozmarynowego. Za każdym razem olejki stosowano w równych częściach (1:1:1). Czyli olejek goździkowy to także dobry pomysł w mieszkankach olejków eterycznych. 

Możesz skomponować własną mieszankę w kilku etapach. Najpierw zastosuj olejek goździkowy solo, a potem dodawaj kolejne olejki (geranium, trawę cytrynową, rozmaryn) i po każdej zmianie składu obserwuj efekty.

Jeśli te olejki nie sprawdzą się w przypadku gatunków os, które występują u Ciebie, wypróbuj także miętę pieprzową oraz golterię.

Mieszanki możesz stosować analogicznie jak pojedyncze olejki eteryczne (spraye, dyfuzory).

Co na użądlenie osy?

A co, jeśli wszystkie środki ochronne zawiodły i doszło do użądlenia? Dobra wiadomość jest tak, że nie potrzebujesz do tego nowych olejków. Olejki eteryczne są wielofunkcyjne – te, które stosowane są jako repelenty, mogą także pomóc na ból, opuchliznę czy świąd. 

Pomogą:

• olejek mięty pieprzowej bogaty w mentol, który daje uczucie chłodu,
• olejek goździkowy bogaty w eugenol, który działa znieczulająco,
• i aromaterapeutyczne panaceum czyli olejek lawendowy.

Jak stosować olejki na ugryzienia osy? Sprawdzić mogą się spraye, żele lub roll-ony (olejek rozcieńczasz w wybranym medium np. jojoba i aplikujesz na ugryzienie), a awaryjnie możesz zastosować olejek lawendowy 100%. 

A jeśli chcesz rozcieńczyć olejki, to w jaki sposób? Zobacz podpowiedzi w opisach olejków w sklepie – IFRA kat. 5A. Więcej wskazówek we wpisie: Jak czytać kategorie IFRA dla olejków eterycznych stosowanych na skórę, czyli czym jest kategoria 5A i inne.

Zimne okłady także mogą przynieść ulgę. Ponadto jednym z tradycyjnych sposobów na ukąszenia jest też miejscowe zastosowanie octu – ocet wykazuje działanie przeciwzapalne i polecany jest na obrzęki.

Możesz wypróbować octy aromatyczne – ziołowe czy przyprawowe wyciągi octowe. Więcej przeczytasz we wpisie: Jak zrobić ocet aromatyczny? Receptariusz vintage.

O autorce

Marta K. Grochowalska – aromaterapeutka, aromatolog, towaroznawca surowców aromatycznych, wykładowca akademicki, edukatorka, autorka i podróżniczka. Substancjami aromatycznymi i aromaterapią zajmuje się zawodowo i intensywnie od 2019 r. Autorka kilkudziesięciu publikacji branżowych, popularnonaukowych i naukowych oraz wystąpień konferencyjnych na temat aromaterapii, substancji aromatycznych i naturalnego perfumiarstwa. Współautorka książki “Mieszanki olejków eterycznych do aromaterapii”. Prowadzi stronę aromarta.pl i tematyczny profil @aromarta. 

Bibliografia