Co odstrasza pająki i czy olejki eteryczne też?

Silny lęk przed pająkami, arachnofobia, dotyczy tylko kilku procent populacji, jednak wielu z nas po prostu nie lubi pająków. Zwłaszcza w domu, ale także w ogrodzie. Sprawdźmy więc, co odstrasza pająki. Czy są skuteczne naturalne sposoby na pająki? I czy są naturalne olejki eteryczne na pająki?

Repelenty, czyli co odstrasza pająki i nie tylko

Twórcy repelentów, czyli środków odstraszających, stoją przed wieloma wyzwaniami: uzyskanie skutecznego preparatu dla konkretnych gatunków i stadiów rozwojowych przy niskiej toksyczności dla człowieka i środowiska.

Olejki eteryczne na owady i składniki wyizolowane z olejków są często stosowane w repelentach, np. na komary i kleszcze. Są niestety nietrwałe, ponieważ olejki eteryczne szybko się ulatniają. Dopiero zastosowanie odpowiednich utrwalaczy pozwoli zatrzymać je w miejscu aplikacji na dłużej.

W przypadku komarów i kleszczy mamy już spory zasób wiedzy w postaci badań naukowych oraz duży wybór produktów na rynku. Zajrzyj do postu o znikaczach kleszczy, jeśli potrzebujesz środka odstraszającego te owady.

A co z pająkami? Często chcemy uniknąć jakiegokolwiek kontaktu, nawet jeśli nie do końca jest się czego bać – w porównaniu z silnie jadowitymi pająkami na świecie, pająki występujące w Polsce są dla nas zasadniczo nieszkodliwe i przeważnie same starają się nas unikać.

Ugryzienia pająków w Polsce są rzadkie, jednak w przypadku niektórych gatunków (kątnik domowy, krzyżak ogrodowy, kolczak zbrojny, sieciarz jaskiniowy) mogą być bolesne, wiązać się z opuchlizną, zaczerwienieniem, świądem, a czasem nawet mdłościami i ogólnie złym samopoczuciem – wtedy należy zgłosić się do lekarza. Mogą też wystąpić reakcje alergiczne.

Dobra wiadomość jest też taka, że pająki na świecie rzadko przenoszą pasożyty i powodują choroby.

Domowe sposoby na pająki – olejki eteryczne i kasztany

Dostępnych jest kilka badań na temat skuteczności olejków przeciw pająkom. Jedno z nich jest szczególnie ciekawe. Naukowcy przetestowali 3 najczęściej polecane w internecie środki na pająki.

O jakie środki chodzi? O olejek eteryczny cytrynowy, miętowy i kasztany (w internecie często polecane są rozdrobnione – aby emitowały zapach, po miesiącu wymień na nowe).

W badaniu skuteczność oceniono na samicach 3 gatunków pająków pochodzących z 2 rodzin:

• Latrodectus geometricus (brown widow; pająki z tego rodzaju znane są jako wdowy) – gatunek kosmopolityczny, zawlekany do Polski, potencjalnie inwazyjny,
• Steatoda grossa (fałszywa czarna wdowa); może występować w Polsce,
• Araneus diadematus (krzyżak ogrodowy); występuje w całej Polsce.

Jak wypadły olejki? Niestety olejek cytrynowy w ogóle się nie sprawdził, natomiast olejek z mięty pieprzowej oraz kasztany wykazały działanie odstraszające wobec samicy krzyżaka i brązowej wdowy. Natomiast w przypadku fałszywej czarnej wdowy tylko kasztany wykazywały niewielką skuteczność.

Olejek miętowy na pająki

W przypadku olejku miętowego znalazłam jeszcze inną publikację, która może potwierdzać jego skuteczność. Mianowicie przebadano skuteczność kilku olejków eterycznych jako środek biobójczy (działanie miejscowe lub fumigacja) na pustelnika brunatnego (Loxosceles reclusa). Jest to gatunek niebezpieczny dla człowieka, występujący m.in. w USA. Ekspozycja pająków z tego gatunku na olejki trwała 24 h. Działanie kontaktowe było dla nich bardziej szkodliwe (skuteczne były golteria, mięta pieprzowa i w mniejszym stopniu lawenda).

Natomiast nie sprawdziła się cytryna (ponownie), trawa cytrynowa ani pomarańcza. W przypadku fumigacji (ekspozycja na opary olejku) śmiertelność pająków wynosiła poniżej 20%. Naukowcy stwierdzili, że olejek golteriowy i olejek mięty pieprzowej mogą potencjalnie służyć kontroli populacji tego niebezpiecznego dla człowieka gatunku. Być może warto wypróbować nawet połączenie golteria+mięta pieprzowa.

Jak używać olejku miętowego na pająki?

Zrób spray na pająki z miętą – olejek rozpuszczony w spirytusie i przelany do buteleczki z atomizerem. Możesz też wykorzystać technikę rozpuszczania olejków eterycznych w wodzie, podaną w przepisie na mgiełkę zapachową.

Jeśli masz problemy z pająkami w konkretnych miejscach np. na parapecie, połóż tam bawełniany wacik z kilkoma kroplami olejku miętowego. Najlepiej powtórzyć to kilkukrotnie i obserwować sytuację.

Kolejna metoda to stosowanie olejku miętowego w dyfuzorze lub kominku do aromaterapii. Jeśli nie zadziała na pająki, to przynajmniej będziesz mieć ładny zapach w pokoju i pewnie ograniczysz trochę populację mikrobów w powietrzu.

Co na ugryzienie pająka?

W łagodnych przypadkach warto wypróbować olejki sprawdzone na ugryzienia komarów, które łagodzą świąd (mięta pieprzowa), ból (olejek goździkowy) i działają przeciwzapalnie (olejek lawendowy).

Dobrym pomysłem będzie rozcieńczenie olejków w żelu przed aplikacją na ukąszenie, chociaż wiele osób lubi mieć przygotowane roll-ony z olejkami rozcieńczonymi w olejach roślinnych do aplikacji miejscowej. W sytuacji awaryjnej np. w terenie można sięgnąć po olejek lawendowy 100%, prosto z buteleczki.

PS A wiesz co jeszcze odstrasza pająki? Z uniwersum Harry’ego Pottera wiemy, że bazyliszki!

O autorce

Marta K. Grochowalska – aromaterapeutka, aromatolog, towaroznawca surowców aromatycznych, wykładowca akademicki, edukatorka, autorka i podróżniczka. Substancjami aromatycznymi i aromaterapią zajmuje się zawodowo i intensywnie od 2019 r. Autorka kilkudziesięciu publikacji branżowych, popularnonaukowych i naukowych oraz wystąpień konferencyjnych na temat aromaterapii, substancji aromatycznych i naturalnego perfumiarstwa. Współautorka książki “Mieszanki olejków eterycznych do aromaterapii”. Prowadzi stronę aromarta.pl i tematyczny profil @aromarta. 

Bibliografia

Diaz, J. H. (2004). THE GLOBAL EPIDEMIOLOGY, SYNDROMIC CLASSIFICATION, MANAGEMENT, AND PREVENTION OF SPIDER BITES. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 71(2), 239–250. https://doi.org/10.4269/ajtmh.2004.71.2.0700239

Dutkiewicz, J. (1995). Pajęczaki jako czynniki narażenia zawodowego. Wiadomości Parazytologiczne, 41(3), 253–266.

Ewing, R., Davis, H. N., Alstrom, B. L., Albin, C. E., Kragelund, A. M., & Whitworth, R. J. (2019). Essential Oils as an Alternative to Conventional Pesticides for Managing Brown Recluse Spiders, Loxosceles reclusa, (Araneae: Sicariidae). Journal of the Kansas Entomological Society, 92(1), 406–411. https://doi.org/10.2317/0022-8567-92.1.406

Gatunki obce w Polsce. (b.d.). Pobrano 2 sierpień 2024, z https://www.iop.krakow.pl/ias/gatunki/2666

Fischer, A., Ayasse, M., & Andrade, M. C. B. (2018). Natural Compounds as Spider Repellents: Fact or Myth? Journal of Economic Entomology, 111(1), 314–318. https://doi.org/10.1093/jee/tox339