Jak kupować olejki eteryczne? Porady dla początkujących

Jeśli zastanawiasz się, jak kupować olejki eteryczne, to na początek warto przyjrzeć się informacjom na opakowaniu olejku lub w opisie olejku w sklepie internetowym. Jest pewna pula informacji, które powinien podawać dystrybutor lub producent. Są one kluczowe do oceny, czy mamy faktycznie do czynienia z prawdziwym, naturalnym olejkiem eterycznym – dokładnie tym, którego szukamy. A co za tym idzie, czy będzie on miał właściwości kosmetyczne lub terapeutyczne, na których nam zależy. Niektóre olejki mogą być też drażniące dla skóry lub fototoksyczne, więc musimy wiedzieć, jaki olejek kupujemy, żeby bezpiecznie z niego korzystać.

Co to jest olejek eteryczny?

Zacznijmy od początku. Olejki eteryczne to mieszaniny wielu lotnych związków chemicznych wytwarzanych przez roślinę pod wpływem środowiska i pozyskiwanych przez człowieka w procesie destylacji lub tłoczenia (w przypadku olejków ze skórek owoców cytrusowych).

Te składniki olejków to tzw. metabolity wtórne, czyli substancje produkowane przez roślinę i niezwiązane bezpośrednio z jej wzrostem, rozwojem czy rozmnażaniem. Służą jej do komunikacji i ochrony. Mogą być zmienne, zależeć od warunków glebowych czy sposobu uprawy rośliny (hodowlana vs. dzika), a nawet pogody w danym roku.

Po więcej informacji zajrzyj do wpisów:

Jak kupować olejki eteryczne? Sprawdź najważniejsze informacje

Informacje, które powinny znaleźć się na etykiecie lub w innym opisie olejku, potrzebne do jego dokładnej identyfikacji, to:

  • nazwa łacińska rośliny
  • chemotyp (jeśli dana roślina występuje w różnych)
  • część rośliny, z której otrzymano olejek
  • metoda pozyskiwania olejku
  • kraj pochodzenia
  • trwałość
  • a także zagrożenia toksykologiczne (nie dotyczy olejków oferowanych jako aromaty spożywcze i dodatki paszowe)
  • alergeny (jeśli olejek dopuszczony jest do użytku kosmetycznego)

Nazwa łacińska służy dokładnej identyfikacji rośliny. Eukaliptus to za mało – musimy wiedzieć, czy mamy do czynienia z eukaliptusem cytrynowym (Corymbia citriodora) czy gałkowym (Eucalyptus globulus). Dlaczego? Ten drugi z powodu na zawartości 1,8-cyneolu jest niewskazany u małych dzieci, gdyż może niebezpiecznie spowolnić ich oddech. Więcej na ten temat przeczytasz we wpisie: Aromaterapia dziecięca.

Informacje uzupełniające znajdziesz często w dokumentacji olejku. Więcej na ten temat przeczytasz w poście Naturalne olejki eteryczne – jak je lepiej poznać oraz Olejki eteryczne w kosmetykach.

Co to jest chemotyp

Rośliny genetycznie i morfologicznie (prawie) takie same, należące do tego samego gatunku i określane tą samą nazwą botaniczną, mogą wytwarzać różne metabolity wtórne (stąd uzyskany z nich olejek będzie różnić się składem). Chemotyp (skrót ct.) odnosi się do tych różnic wśród roślin. W aromaterapii chemotyp służy do wskazania charakterystycznych substancji chemicznych w olejku. Chemotypy wyróżniane są tylko w przypadku niektórych roślin aromatycznych.

Chemotyp przeważnie nawiązuje swoją nazwą do głównego składnika chemicznego w danym olejku. Dla rozmarynu lekarskiego mamy na przykład chemotyp cyneolowy (rozmaryn z przewagą cyneolu) czy rozmaryn ct. kamforowy (rozmaryn z dużą zawartością kamfory). Rozmaryny o różnym chemotypie różnią się więc składem i będą trochę inaczej pachnieć. Ich olejki też mieć inne właściwości terapeutyczne oraz inne rekomendacje dotyczące bezpieczeństwa stosowania. Klasyczny i ważny przykład to olejki tymiankowe: tymianek ct. linalolowy będzie łagodniejszy niż tymianek ct. tymolowy.

Jednak nie wszystkie rośliny tego samego gatunku są na tyle zróżnicowane, żeby wyróżniać chemotypy. Nie powinno więc niepokoić, że nie ma tej informacji na każdej etykiecie. Aktualnie w naszej ofercie są następujące olejki, dla których rozpoznanie chemotypu jest kluczowe: rozmaryn, bazylia, tymianek i cynamonowiec kamforowy (olejek Ho).

Z jakiej części rośliny pochodzi olejek

Dlaczego to ważne? Z niektórych roślin można uzyskać nawet kilka olejków eterycznych o różnych właściwościach organoleptycznych i terapeutycznych, a co za tym idzie zastosowaniu i cenie. Weźmy na przykład pomarańczę gorzką. Można z niej uzyskać olejek eteryczny tłoczony ze skórki, z kwiatów (olejek neroli) oraz z liści (olejek petitgrain) – różne pod każdym względem. Więcej na temat zróżnicowania olejków pomarańczowych przeczytasz w monografii olejku eterycznego pomarańczy słodkiej.

Metoda pozyskiwania olejku eterycznego

Szczegóły techniczne są ważne. Dzięki nim często możemy ocenić jakość i autentyczność olejku, a także niektóre ważne cechy. Czy olejek jest został uzyskany w procesie destylacji, tłoczenia czy ekstrakcji rozpuszczalnikiem? Czy mogły przeniknąć do niego niepożądane substancje chemiczne jak pestycydy? A może pozostały w nim resztki rozpuszczalnika? Czy olejek został pozbawiony substancji fototoksycznych jak bergapten?

Jest to bardzo ważne przy olejkach cytrusowych, które uzyskuje się w wyniku tłoczenia. Natomiast olejki cytrusowe poddane destylacji można stosować na skórę, która jest wystawiona na działanie promieniowania słonecznego. Przy olejkach tłoczonych należy zachować kilkugodzinny lub nawet kilkunastogodzinny okres, kiedy skóra chroniona jest przed promieniowaniem UV albo stosować je w odpowiednio niskim stężeniu. Więcej o fototoksyczności olejków eterycznych dowiesz się w monografii olejku bergamotkowego.

Kraj pochodzenia olejku

Ma znaczenie z kilku powodów. Na przykład olejki cytrusowe z Włoch mogą być droższe niż indyjskie, co tłumaczą różne warunki ekonomiczne w obu krajach. Z drugiej strony rosnący w Indiach sandałowiec, którego jest bardzo niewiele, będzie droższy niż sandałowiec pochodzący z australijskich upraw.

Gdy znajdziesz olejek dużo tańszy niż średnia cena rynkowa, zwłaszcza w przypadku olejków, które osiągają zwykle zawrotne ceny (róża, sandałowiec, melisa), powinno zapalić Ci się czerwone światełko. Olejki te mają takie wysokie ceny nie bez powodu. Surowca może być mało, może być w nim bardzo mało związków lotnych lub proces pozyskiwania może być trudny (np. ręczne zrywanie kwiatów jaśminu).

Trwałość olejku eterycznego

Kupując olejek eteryczny, trzeba wziąć pod uwagę jego trwałość. Niektóre olejki eteryczne są bardziej podatne na utlenianie się niż inne. Utlenione olejki eteryczne nie tylko tracą właściwości terapeutyczne, ale mogą być wręcz szkodliwe. W przypadku utlenionych olejków eterycznych rośnie ryzyko podrażnień skóry. Dotyczy to zwłaszcza bogatych w limonen olejków cytrusowych. Przeważnie najlepiej zużyć je w ciągu roku. Należy przechowywać je w szczelnie zamkniętej buteleczce i w lodówce.

Natomiast z innych olejków można bezpiecznie korzystać nawet przez kilka lat. W niektórych przypadkach wręcz polecane jest sezonowanie olejku dla uzyskania lepszego zapachu (np. amyris czy olejek paczuli – w sklepie dostępny także w wersji postarzanej).

Sugerowany okres przydatności wybranych olejków eterycznych

Olejki te znajdziesz w ofercie sklepu. Okres przydatności dla danej partii olejku oferowanej w sklepie znajdziesz w jego opisie.

Zapraszamy też do dyskusji i wspólnej nauki w grupie Herbiness-Aromastrona na Facebooku.