Pieprz kubeba to zapomniana gwiazda kulinariów i fitoterapii. Do XIX wieku odgrywał ważną rolę w medycynie, ze względu na silnie działanie antybiotyczne, przy chorobach płuc, wenerycznych i układu moczowego. W XX wieku został wyparty przez sulfonamidy, antybiotyki i po prostu zapomniany. Narastający obecnie problem antybiotykoodporności skłania do powrotu do roślinnych surowców leczniczych. Pieprz kubeba ma w tej kwestii wiele do zaoferowania.
O pieprzu kubeba głośno w renesansowych zielnikach: kubeby, z kubebów, z kubebami – te słowa powtarzają się jak refren, wprawiając w zdumienie niejednego czytelnika. Kubeby to słowo mało znane, niewiele osób wie, że odnosi się do owoców Piper cubeba (gatunek z rodziny pieprzowatych, pochodzi z Jawy). Kubeby to kuleczki, jak na pieprz przystało, ich cecha charakterystyczna to ogonek – kulki z ogonkiem, pieprz kubeba to pieprz ogoniasty. W smaku dominują chłodne nuty kamforowe, pieprz można zajadać jak cukierki odświeżające oddech, antybakteryjny (źródło) i łagodzący napięcie krtani przy problemach z mówieniem. (2-3 kuleczki).
Wino wonne przyprawne, ku zachowaniu młodości, a potwierdzenia zdrowia dobrego (…)Weźmi muszkatu, gwoździków, kubebów, rozynków – każdego trzy dragmy, włóż do woreczka a warz w winie dobrym aż trzecia część wywrze. Potem cukru przydaj a chowaj od potrzeby, biorąc go na raz po uncyjej – mniej albo więcej – po ranu i wi wieczór (z zielnika Marcina Siennika, 1322r)
Zarys historycznego zastosowania pierprzu kubeba odnaleźć można w Lehrbuch der Biologischen Heilmittel Madausa, dzieło z roku1938:
O leczniczym zastosowaniu pieprzu kubeba wiedziano już w XI wieku. Arabowie znali jego wpływ na drogi płciowe i moczowe. Święta Hildegarda zalecała pieprz kubeba dla ogrzania żołądka i mózgu, bladych policzkach, jako tonik nerwowy i lekarstwo przy uderzeniach gorąca. W wieku XIII pieprz kubeba był już popularną przyprawą, regularnie sprowadzaną do Europy. W XV wieku nadworny lekarz księcia Tarentu (Włochy) Saladinus de Asculo zalecał wprowadzenie pieprzu kubeba do wszystkich aptek. Lonicerus w XVI wieku podkreślał działanie moczopędne, lecznicze przy kamicy nerkowej i przeciw zawrotom głowy.
Pieprz kubeba stanowił ważny lek medycyny Unani – systemu medycznego, rozwijającego się w pd. Azji, opartego na tradycjach greckich, perskich i arabskich. Pieprz kubeba stosowany był jako lek na schorzenia nerek i dróg moczowych, co znajduje potwierdzenie w obecnych badaniach. (źródło) Do dzisiaj kubeby traktowane są jako lekarstwo w Pakistanie. (źródło). Z najświeższych doniesień warto zwrócić uwagę na hepaprotekcyjne działanie pieprzu (źródło) oraz badania nad przeciwnowotworowym zastosowaniem surowca (źródło). Surowiec roślinny o tak szerokim i silnym działaniu, jak każde lekarstwo, może wywoływać działania niepożądane, m.in. podrażnienie nerek, wysypka, bóle głowy, niepokój.
Post udostępniony przez Inez Herbiness (@inez_herbiness)
Pieprz kubeba stosować można jako przyprawę, na przykład do rosołu (podobnie jak pieprz czarny), a także jako lekarstwo. Lecznicze dawkowanie pieprzu kubeba przy stanach zapalnych układu moczowego, zapaleniu gruczołu krokowego, rzeżączce, przytaczane przez Madausa to od 1 do 5 gram utartego pieprzu lub ekstraktu z pieprzu kilka razy dziennie, lub 0,5 – 2g ekstraktu kilka razy dziennie. Dla wzmocnienia działania antybiotycznego można łączyć z balsamem copaiba, czyli olejkiem pozyskiwanym z żywicy „drzewa roponośnego”, o którym pisałam tutaj (zaskakująco smaczna rzecz). Olejek eteryczny z pieprzu kubebowego jest mniej skuteczny od sproszkowanego surowca lub nalewki/glicerytu, ze względu na zawartość nielotnych żywic i kubebiny (cubebin – substancja krystaliczna).
Dawkowanie według dr. Różańskiego – sprawdź tutaj.
Gliceryt kubebowy – przepis
Lecznicze właściwości pieprzu kubeba to nie tylko zasługa olejku eterycznego (olejek destylowałam tutaj) – to synergia związków lotnych z żywicami i kryształkami kubebiny. W warunkach domowych łatwo przygotować nalewkę z pieprzu kubeba oraz gliceryt.
- To, co prochem być może – poczyń prochy z tego – u mnie mielenie w zabytkowym młynku żarnowym Spong. Zmiel 10g pieprzu.
- Zmielony pieprz umieść w słoiczku i wlej 15g spirytusu, odstaw na godzinę.
- Dodaj 25g gliceryny czystej do analiz oraz 10g wody, wymieszaj.
- Odstaw całość na 2 tygodnie w ciepłe miejsce. Przefiltruj.
- Moje dawkowanie to 2ml płynu przy stanach zapalnych, najczęściej w towarzystwie kwasu galusowego i l-askorbinowego.
Gliceryt kurkumowy, cynamonowy
Rozdrobniony surowiec zalej spirytusem, wodą i gliceryną w tej samej kolejności, jak przy pieprzu kubeba. Zastosowanie lecznicze oraz kosmetyczne – taki gliceryt można dodawać do kremów, maści. Gliceryt kurkumowy nie lubi środowiska kwaśnego – kurkumina rozpada się w obecności kwasów, to widać, znika żółty kolor.
Kuchenne przyprawy mają wiele do zaoferowania w zakresie fitoterapii i kosmetyki. Sprawdź, dlaczego warto uwolnić goździki i co to takiego ziołowa No-spa
Gliceryty i maści z przyprawami wykonujemy w Chatce Czarów w Podróży, moduł Uwolnij Ziołową Wyobraźnię.