Olejek eteryczny kminku (Carum carvi)

Niepozorne ziarenka kminku kryją w sobie kilka sekretów: kminkowy olejek eteryczny pachnie krakersami, ma moc leczenia niestrawności i znoszenia kolki, a także pomaga zgubić zbędne kilogramy. Odchudzający potencjał kminku odkrył sam Avicenna, a kminek jest jednym z komponentów starożytnej mieszanki na odchudzanie.

Olejek kminkowy – to pachnie krakersami

Choć kminek jest trwale związany z polską tradycją kulinarną, to zapach olejku kminkowego stanowi czasami zagadkę. Kiedy wącham olejek kminkowy, wyobraźnia podsuwa mi wizje ciasteczek i nazwę „olejek krakersowy”. Po chwili staje się jasne, że ciasteczka posypano nasionami kminku, stąd zapach.

Wynikiem wąchania jest wzmożony apetyt, dlatego olejek kminkowy i olejek mięty zielonej to olejki dla niejadka i wszelkich osób, które mają problem z zanikiem apetytu.

To podobne zastosowanie kminku i mięty zielonej wynika z faktu, że olejki mają bardzo podobną budowę chemiczną: ich główny komponent to karwon. Mięta zielona i karwon – sprawdź nasz wpis o olejku mięty zielonej (Mentha spicata).

Natomiast olejek eteryczny przydatny przy odchudzaniu, to olejek gałki muszkatołowej (Myristica fragrans), pomagający ograniczyć apetyt na słodkości.

Kminek - kolorowa grafika, której autorem jest szwedzki botanik Carl Axel Magnus Lindman (1856–1928), pochodzi z jego najbardziej znanego dzieła "Bilder ur Nordens Flora" opublikowanego w latach 1901-1905. Lindman studiował botanikę i zoologię na uniwersytecie w Uppsali, gdzie został profesorem botaniki. Pracował także w Muzeum Historii Naturalnej w Sztokholmie oraz w tamtejszym ogrodzie botanicznym. Dzięki naukowemu grantowi odbył podróż do Brazylii i Paragwaju. Był także nauczycielem synów króla Szwecji, Gustawa V.

Zastosowanie olejku kminkowego

Olejek kminkowy – tradycyjne zastosowanie lecznicze

Kminek stosowany jest tradycyjnie przy niestrawności, zatwardzeniu, dla poprawy apetytu, a także jako środek mlekopędny i zwalczający pasożyty. Działa przeciwwskurczowo i zwiększa produkcję soków trawiennych i żółci. W Persji kminek zalecano przy wzdęciach, często w połączeniu z anyżem i kuminem. Ibn Sina (Awicenna) zalecał kminek przy odchudzaniu, bólach brzucha, wzdęciach i skurczach jelit. Perscy uczeni przypisywali kminkowi także działanie przeciwpadaczkowe.

Mazidło lub nalewkę z olejkiem kminkowym stosowano u zwierząt na świerzb i grzybicę. Oliwą, aromatyzowaną olejkiem kminkowym, nacierano brzuch przy niestrawności i kolkach.

Olejek kminkowy jako lek na otyłość. Safoof-e-Mohazzil i współczesne badania

Safoof-e-Mohazzil to lek ziołowy, stosowany przy otyłości, zalecany od czasów Avicenny (wpisany do lekospisów medycyny Unani). W składzie leku są: kminek Carum carvi oraz Ptychotis ajowan, Foeniculum vulgare, Ruta graveolens, Coccus locca, Armenian bole. Skuteczność mieszanki w leczeniu otyłości potwierdzono badaniami.

Głównym składnikiem mieszanki Safoof-e-Mohazzil jest kminek. Przeprowadzono badania na 110 otyłych kobietach, w wyniku których wykazano, że u osób przyjmujących ekstrakt z kminku nastąpiła redukcja wagi. Ekstrakt z kminku wykonany został w technice destylacji z parą wodną i był to hydrolat. Osoby biorące udział w doświadczeniu były aktywne fizycznie, ale nie stosowały diety.

Przypuszcza się, że zawarty w kminku karwon działa normalizująco na procesy trawienne i wpływa na metabolizm w sposób, pozwalający redukować tkankę tłuszczową. Ponadto kminek wykazał działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Terapia kminkiem nie ma żadnych skutków ubocznych. Zmniejsza także ryzyko zachorowania na cukrzycę.

Olejek kminkowy w leczeniu IBS, kolki dziecięcej i nudności

Olejek kminkowy z połączeniu z olejkiem mięty pieprzowej albo mentolem stosowany jest do leczenia niestrawności.
Aplikowany na skórę przynosi ulgę w przypadku zespołu jelita wrażliwego.
Masaż rozcieńczonym olejkiem kminkowym może być stosowany u dzieci, dla zniesienia kolki.
Wdychanie olejku kminkowego lub mieszanki kminek + mięta + imbir, hamuje nudności przy chorobie lokomocyjnej.

Olejek kminkowy – więcej właściwości

Olejek kminkowy ma działanie moczopędne
Jest środkiem stosowanym dla zapobiegania utleniania żywności
Ma działanie antygrzybiczne
Działa przeciwzapalnie
Po więcej zaleceń zajrzyj na stronę Medycyna dawna i współczesna – Owoc kminku.

Mieszanka na niestrawność wg Valerii Ann Worwood. Po zmieszaniu olejków, stosować 3-5 kropli na łyżeczkę oleju roślinnego do masażu brzucha

kardamon 10 kropli
koper 5 kropli
kminek 5 kropli
fenkuł 5 kropli
mięta pieprzowa 3 krople

Olejek kminku – charakterystyka

Metoda otrzymywania: destylacja z parą wodną nasion kminku (Carum carvi).

Wygląd: bezbarwny, bladożółty lub brązowawy płyn o rzadkiej konsystencji.

Zapach: intensywny, budzący skojarzenia z chlebem i ciastkami. Olejek często stosowany jest w przemyśle spożywczym do aromatyzacji chleba, serów, mięs, pikli oraz alkoholi.

Używany także w produktach do płukania gardła, pastach do zębów, cukierkach, gumach do żucia lub maskowania nieprzyjemnego smaku preparatów farmaceutycznych lub nieprzyjemnych zapachów np. substancji czynnych w środkach owadobójczych.

Warto łączyć z: bazami jaśminowymi lub kompozycjami tytoniowymi, ale dodawać ostrożnie, bo szybko dominuje kompozycję.

Główne składniki:

karwon 52,34%
limonen 45,25%
myrcen 0,69%
cis-dihydrokarwon 0,51%
alfa-pinen 0,25%
beta-pinen 0,21%
trans-dihydrokarwon 0,14%
sabinen 0,13%

Olejek kminku – bezpieczeństwo stosowania

może podrażniać skórę po utlenieniu się,
należy unikać utlenionego lub przeterminowanego,
maksymalne dopuszczalne stężenie na skórę: wg IFRA i Tisseranda/Younga 1,2% (dla (-)-karwonu), wg Tisseranda/Younga 23% dla (+)-karwonu
status GRAS (jest na liście dodatków do żywności generalnie uważanych za bezpieczne przez amerykańską FDA).

Olejek w sklepie patronackim:

Herbiness: olejek kminkowy

Dawkowanie olejku kminkowego. Kminek w produktach spożywczych.

Spożywanie olejku kminkowego nie jest zalecane dla osób poniżej 18 roku życia wg WHO. Dzienna dawka dla osoby dorosłej to 0,15-0,3 ml dziennie, w trzech dawkach. U dzieci i osób starszych stosować można olejek kminkowy stężony 2%, w preparatach do masażu brzuszka.

Olejek kminkowy dodawany jest często do produktów spożywczych, a najbardziej znane z nich to krakersy i i alkohole. Te ostatnie są zwłaszcza popularne w krajach północnoeuropejskich i nordyckich. Chyba najbardziej znanym przykładem jest popularny na Północy Niemiec i w Skandynawii Aquavit (Akvavit) z łac. aqua vitae, woda życia. Jest to alkohol produkowany z ziemniaków lub zbóż z dodatkiem przypraw, a najbardziej znana jest wersja z kminkiem. Ze względu na dodatek kminku za rodzaj Akvavitu uważa się islandzki Brennivín.

Olejek kminkowy w perfumerii i mydło kminkowe

Jeśli pragniesz skorzystać ze wspaniałych właściwości olejku kminkowego, ale nie przepadasz za tym zapachem, wypróbuj kilka mieszanek w stylu vintage – to naprawdę pachnie dobrze. Przedstawione mieszanki perfumeryjne pochodzą z tradycji mydlarskiej – stosowano je do perfumowania mydeł według Septimusa Piesse, o którym zaraz przeczytacie więcej.

Receptura nr 1 – White Windsor

kminkowy – olejek eteryczny 1,5 g
tymianek – olejek eteryczny 0,5 g
rozmaryn – olejek eteryczny 0,5 g
cynamon – olejek eteryczny 0,25 g
goździk – olejek eteryczny 0,25 g

Receptura nr 2 – moja ulubiona

kminek – olejek eteryczny 1 g
goździk – olejek eteryczny1 g
tymianek – olejek eteryczny 1 g
cynamon – olejek eteryczny 1 g
petitgrain – olejek eteryczny 1 g
lawenda – olejek eteryczny 1 g

Receptura nr 3 (uproszczona wersja przepisu nr 2)

kminek – olejek eteryczny 1g
tymianek – olejek eteryczny 1g
cynamon – olejek eteryczny 1g
lawenda – olejek eteryczny 1g

Septimus Piesse – ojciec współczesnej perfumerii

George William Septimus Piesse jako jeden z pierwszych eksperymentował z perfumami zawierającymi naturalne i syntetyczne substancje zapachowe. W 1857 r. opublikował swoje najważniejsze dzieło: „The Art of Perfumery”, do którego specjaliści zaglądają po dziś dzień. Piesse stworzył podstawy terminologii perfumeryjnej. To jemu zawdzięczamy nuty głowy, serca oraz bazowe, tworzące piramidę zapachu służącą do opisania perfum, co nie jest wcale łatwe dla osób spoza branży perfumeryjnej.

Piesse stworzył też Odaphon, skalę służącą do opisu zapachu inspirowaną terminologią muzyczną i jak się okazuje, mocno arbitralną, co pewnie spowodowało, że nie jest ona stosowana. Do jego osiągnięć należy też opisanie i nazwanie azulenu, substancji nadającej niebieski kolor olejkowi rumiankowemu.

Właściwości terapeutyczne olejku kminkowego:

przeciwbakteryjny,
przeciwzapalny,
odkażający na skórę i błony śluzowe,
przeciwskurczowy,
uspokajający,
przeciwwzdęciowy,
poprawiający trawienie,
wykrztuśny,
stosowany w dolegliwościach w obrębie klatki piersiowej,
regulujący procesy trawienia.

Zastosowanie terapeutyczne olejku kminkowego:

problemy trawienne,
niestrawność,
skurcze brzucha,
kolka,
wzdęcia,
zespół jelita drażliwego (ZJD, ang. IBS),
stany zapalne jelit,
choroba uchyłkowa jelit,
wrzody żołądka,
kaszel,
otyłość

George William Septimus Piesse (1820-1882) to angielski chemik i twórca perfum, którego przodkowie pochodzili z Włoch. Współwłaściciel londyńskiej firmy Piesse & Lubin produkującej luksusowe perfumy. Firma działała od 1855 r. przez około sto lat i stworzyła wiele udanych kompozycji. Do najsłynniejszych zapewne należą te o nazwie Bouquet Opoponax, także dlatego, że w 2011 r. dwa nietknięte flakony zostały znalezione we wraku statku Mary Celestia, który zatonął w 1864 r. na Bermudach. Perfumy udało się zbadać metodą chromatografii gazowej i odtworzyć.

Bibliografia

Alsanea S. / Liu, D. (2017): BITC and S-Carvone Restrain High-Fat Diet-Induced Obesity and Ameliorate Hepatic Steatosis and Insulin Resistance, w Pharmaceutical Research
Arctander, Steffen (1960): Perfume and Flavor Materials of Natural Origin
Avicenna, Encyclopedia Britannica, dostęp 06.05.2019
Bagchi, G. D. / Srivastava, G.N. (2003): Caraway, w Encyclopedia of Food Sciences and Nutrition (Second Edition)
Carl Axel Magnus Lindman, Botanical History Department of Phanerogamic Botany Swedish Museum of Natural History, dostęp 06.05.2019
Fragrant Notes and Redolent Sounds, Fragrantica, dostęp 06.05.2019
Gupta, Pooja / Mehla, Jogender / Siddique, Khalid / Jamil, Shakir / Gupta, Yogendra (2015): Anti-oxidant and Anti-inflammatory activity of Safoof Mohazzil: A traditional, Poly-herbal Unani formulation for Obesity, w: Indian Journal of Traditional Knowledge, 14, 461-465
Kazemipoor, M. / Radzi, C. W. / Hajifaraji, M. / Haerian, B. S. / Mosaddegh, M. H. / Cordell, G. A. (2013): Antiobesity effect of caraway extract on overweight and obese women: a randomized, triple-blind, placebo-controlled clinical trial, w: Evidence-based complementary and alternative medicine
Mahboubi M. (2018): Caraway as Important Medicinal Plants in Management of Diseases, w: Natural products and bioprospecting, 9(1), 1–11
Olfactory Pyramid or Perfumer’s Nightmare, Fragrantica, dostęp 06.05.2019
Piesse and Lubin, Wikipedia, dostęp 06.05.2019
Piesse, G. W. Septimus (1857): The Art of Perfumery and the Methods of Obtaining Odours of Plants
Różański, Henryk (2009): Fructus Carvi – owoc kminku, dostęp 06.05.2019
Septimus Piesse, Wikipedia, dostęp 06.05.2019
The Canon of Medicine, Wikipedia, dostęp 06.05.2019
Tisserand, Robert / Young, Rodney (2014): Essential Oil Safety. Second Edition
Worwood, Valerie Ann (2016): The Complete Book of Essential Oils and Aromatherapy. Revised and Expanded

Zdjęcia i ilustracje spoza kolekcji własnej – źródła i informacje o licencji:

Kminek – kolorowa grafika, Awicenna – portret, Kanon medycyny, Piesse & Lubin – reklama,