Olejek eukaliptusowy – właściwości i 9 zamienników na wszelki wypadek

Zakładam, że lubisz olejek eukaliptusowy. Ja lubię bardzo, stosuję często. Myślę, że tego olejku nie powinno zabraknąć w żadnym domu, bo to niedrogi i skuteczny olejek do wielu zastosowań. To najlepszy olejek do inhalacji w terapiach górnych dróg oddechowych i nie tylko. Podstawa aromaterapii w domu.

Wyobraź sobie czarny scenariusz: zabrakło olejku eukaliptusowego. Jak żyć? W tym tekście wytłumaczę Ci jakie olejki możesz użyć zamiast eukaliptusa i dlaczego to możliwe.

Olejek eukaliptusowy: właściwości i zastosowanie w skrócie

Olejek eukaliptusowy ma naprawdę szerokie zastosowanie i wiele cennych właściwości:

• olejek eteryczny eukaliptusowy oczyszcza drogi oddechowe z zalegającej wydzieliny podczas zapalenia oskrzeli, zatok, nieżytu czy bólu gardła i ułatwia jej wykrztuszanie. Pobudza wentylację płuc. Stosuj olejek eukaliptusowy do inhalacji przy pierwszych oznakach przeziębienia, a także przy przewlekłych stanach zapalnych zatok, kaszlu
• działa przeciwzapalnie na skórę, układ oddechowy, pokarmowy i moczowy
• obniża gorączkę
• przyspiesza gojenie się wrzodów, ran, oparzeń, przy infekcjach skóry
• użyty na skórę działa antybakteryjnie, przeciwgrzybiczo oraz znieczulająco
• łagodzi swędzenie po ukąszeniach owadów, ponadto często wykorzystywany jako repelent, również przeciw pasożytom (pchły, roztocza, wszy)
• stosowany w maściach przeciwreumatycznych oraz przeciwbólowych, bo działa rozgrzewająco na skórę i zmniejsza odczucie bólu
• rozpylany w pomieszczeniach służy do dezynfekcji powietrza, hamując namnażanie się wirusów i grzybów
• ma właściwości dezodoryzujące
• wzmaga wydzielanie moczu i żółci, a także działa rozkurczająco na mięśnie gładkie
• przyspiesza rozpad i wydalanie z organizmu substancji toksycznych
• działa uspokajająco, również przy lękach (przez wpływ na GABA)
• poprawia zdolność skupiania uwagi (przez wpływ na AchE)

Dlaczego olejek eukaliptusowy jest taki skuteczny?

Pewna pula właściwości każdego olejku eterycznego związana jest z tym, jak odbieramy zapach. Czyli czy się nam podoba, czy nie i jak nam się kojarzy. Podstawy takiego psychologicznego wpływu aromaterapii tłumaczę w poście Liście pomidora, czyli który zapach jest piękny, a który ważny. Ale przecież trudno oczekiwać, że gęstość śluzu w oskrzelach zależy od naszego gustu zapachowego. Trudno spodziewać się, że jakaś bakteria czy wirus zostaną unicestwione z powodu zapachu. Tu oczywiście chodzi o coś więcej.

Olejki eteryczne składają się z rozmaitych substancji chemicznych. Akurat tak się składa, że działanie eukaliptusa jest ściśle zależne od zawartości substancji o nazwie 1,8-cyneol. W zasadzie kiedy przeglądasz „olejek eukaliptusowy właściwości” to będą one zbieżne z tymi dla 1,8-cyneolu. Ta substancja była zresztą nazywana eukaliptolem (a także kajeputolem, bo występuje również w olejku kajeputowym). I jeśli zabraknie eukaliptusa, to po prostu poszukaj innego olejku z 1,8-cyneolem w składzie i użyj zamiast eukaliptusa.

Właściwości olejku eukaliptusa a zawartość 1,8 cyneolu

Zajrzyj do obszernej monografii olejku kajeputowego po szczegółowy opis właściwości i zastosowania 1,8-cyneolu.

Ciekawy aspekt działania 1,8-cyneolu to wspieranie koncentracji i generalnie korzystne działanie na mózg (neuroprotekcyjne). Jeśli poszukujesz olejków do nauki, to te bogate w 1,8-cyneol jak eukaliptus są szczególnie polecane. Klasyka to olejek rozmarynowy. Więcej przeczytasz we wpisie: Olejek rozmarynowy na pamięć i top 10 olejków eterycznych do nauki.

Zobacz też mieszankę Eukaliptus 04 z davaną, grejpfrutem i miętą o świeżym, energetyzującym zapachu. Taka mieszanka sprawdzi się idealnie do samochodu.

Co zamiast eukaliptusa – więcej opcji

Oto zestaw olejków eterycznych, dla których cechą wspólną jest wysoka zawartość 1,8-cyneolu. W aromaterapii, szczególnie w terapiach układu oddechowego olejki bogate w 1,8-cyneol można stosować zamiennie, kierując się ogólnymi zasadami bezpieczeństwa.

Zauważ jednak, że zawartość procentowa 1,8-cyneolu w poszczególnych olejkach jest różna. I tak maksymalną porcję tego związku mamy w eukaliptusie farmakopealnym (80-85%), natomiast lawenda spika i mirt mają go już tylko około 35%. Mają za to w składzie inne molekuły, na przykład kamforę, linalol, więc będą wykazywać jeszcze inne właściwości (na przykład te z kamforą pobudzają, a z linalolem uspokajają). Wobec tego zawsze zapoznaj się z opisem tych zamienników przed użyciem.

Bezpieczeństwo stosowania olejków z 1,8-cyneolem

Olejki eteryczne bogate w 1,8-cyneol stosuj ostrożnie szczególnie w terapiach dziecięcych. Olejki te mają często intensywny zapach, wręcz duszący. Olejek eukaliptusowy i inne bogate w 1,8-cyneol, a także mentol jak olejek mięty pieprzowej, mogą powodować paraliż ośrodkowego układu nerwowego oraz problemy z oddychaniem u dzieci, dlatego też nie należy ich aplikować blisko ust/nosa. Wynika to z nadwrażliwości dziecięcego układu oddechowego. To mija z wiekiem, około 3-5 roku życia.

Maksymalna dawka olejku eukaliptusowego do aplikowania na skórę osoby dorosłej to 20% (monografia UE). Strona Tisserand Institute podaje (Are eucalyptus and peppermint oils safe for young children?,), że w terapiach dziecięcych olejki eukaliptusowe stosować można do dyfuzji w pomieszczeniach oraz na skórę w stężeniach: do 3 roku życia do 0,5%, 3-6 lat do 1% w gotowym produkcie.

Wielu aromaterapeutów (m.in. Worwood 2016) w terapiach dziecięcych zaleca stopniowe wprowadzanie olejków bogatych w 1,8-cyneol, poczynając od tych, które charakteryzują się najbardziej łagodnym zapachem, czyli dla najmłodszych dzieci olejek ravintsara i kajeput (3-5 lat), następnie niaouli, eukaliptus radiata (6-8 lat), natomiast olejek eukaliptusa gałkowego dla dzieci powyżej 12 r. ż. 

Istnieje długa tradycja stosowania olejku wewnętrznie, a Komisja Europejska ustaliła dobową dawkę na 0,3-0,6 g. Olejku nie należy stosować wewnętrznie w czasie ciąży. Olejek eukaliptusowy stosowany jest także w przemyśle spożywczym.