Żywotnik (tuja) olejek eteryczny – właściwości

Olejek tujowy, znany także jako olejek żywotnikowy, ma ciekawy zapach i skład. Zawiera tujon, składnik o silnym działaniu i długiej tradycji zastosowania w ziołolecznictwie.

Tujon – właściwości, zasady bezpieczeństwa

Olejek tujowy zawiera składnik o silnym działaniu – tujon. Rośliny zawierające tujon od wieków odgrywały znaczną rolę w fitoterapii. W Europie stosowano je jako środek poronny i wywołujący krwawienia miesięczne. Bylica piołun ceniona była za właściwości przeciwmalaryczne, przeciwwirusowe, rozkurczowe. Żywotnik zachodni, w olejku którego tujon stanowi główny składnik, stosowano jako lek ochronny dla wątroby, przy nieżytach oskrzeli, reumatyzmie, łuszczycy i nowotworach macicy. Preparaty z żywotnika stosowane były przez Indian Ameryki Pn. Tuja nawet nazwę drzewa życia, Arbre de Vie.

Temat wpływu tujonu na organizm człowieka jest szeroko dyskutowany od lat. Wiele uprzedzeń zbudowano wokół negatywnych skutków nadużywania absyntu, czyli alkoholu aromatyzowanego bylicą piołun.

Na początku XX w. wytwarzanie absyntu zostało w kilku państwach zakazane, a objawy jak konwulsje, ślepota czy halucynacje sklasyfikowano jako przejaw „absyntyzmu”, przy czym uznano, że objawy te są skutkiem spożywania tujonu. W późniejszych badaniach wykazano jednak, że objawy te są w głównej mierze wywołane przez nadużywanie alkoholu, a tujon nie gra roli lub ma minimalne znaczenie.

Aktualnie zarówno bylica piołun, jak i szałwia lekarska oraz inne rośliny zawierające tujon, są dozwolone jako dodatki do żywności, zakazane jednak jest dodawanie do żywności tujonu syntetycznego.

W ostatnich latach zwrócono uwagę na szereg terapeutycznych właściwości tujonu jak działanie antynowotworowe i immunomodulacyjne. Tujon wykazuje też właściwości przeciwcukrzycowe i przyczynia się do poprawy profilu lipidowego w przebiegu cukrzycy (badania na szczurach). Ma też silne działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwwirusowe, w tym przeciw Herpex simplex (badania in vitro). Zwraca się uwagę na potencjał tujonu jako środka do dezynfekcji, również pomieszczeń.

Tujon – jak działa?

O wpływie tujonu na organizm człowieka dyskutuje się od lat. Dobrze poznany jest neurotoksyczny efekt działania tujonu, związany z wpływem na receptory GABA. Efekt ten jest całkowicie odwracalny, a tujon jest szybko metabolizowany w organizmie. Jednak przy długotrwałym zażywaniu może dojść do kumulacji metabolitów tujonu w mózgu. Jednocześnie wiadomo, że tujon jest składnikiem powszechnie stosowanych ziół jak szałwia lekarska.

Toksyczność tujonu jest zależna od dawki i długości ekspozycji. Dawkę odpowiednią dla człowieka oszacowano na 3-7 mg dziennie (spożycie ziół zawierających tujon i potraw/napojów/słodyczy z dodatkiem tych ziół). Toksyczność tujonu może się objawić wpływem na układ nerwowy, szybko po zastosowaniu. Przy przedawkowaniu wywołuje pobudzenie nerwowe, drażliwość, oszołomienie, bezsenność, ból, zawroty głowy, drgawki i zaburzenia rytmu serca. Uszkadza nerki, układ pokarmowy, powoduje mdłości, działa poronnie.

Tujonu ani olejków zawierających tujon nie należy spożywać. Olejków zawierających tujon nie wolno stosować w ciąży ani podczas karmienia, ponadto należy ich unikać również w przypadku epilepsji.

Żywotnik olejek eteryczny – aktualnie nie planuję nowej dostawy.

Nazwa botaniczna / rodzina: Thuja occidentalis / Cupressaceae

Nazwa w języku angielskim: cedar leaf, white cedar, eastern white cedar, eastern arborvitae, swamp cedar

Metoda otrzymywania: destylacja z parą wodną igliwia

Zapach: drzewno-ziołowy; zapach złożony, świeży, ale też z nutami słodyczy. Można w nim nawet wyczuć wytrawne wino.

Nuta: głowy

Dobrze komponuje się z: olejkami cytrusowymi, o zapachu drzewnym lub kamforowym

Główne składniki: alfa-tujon i beta-tujon 7-19%, alfa-pinen 3-8%, limonen 3-6% i kamfen do 3%

Alergeny kosmetyczne: limonen, linalol, cytronellol, estragol

Fototoksyczność: nie

Postać: płyn bezbarwny do bladożółtego