Inhalacja na katar – jak zastosować olejki eteryczne

Zapchany nos, drapanie w gardle, złe samopoczucie – ten stan znamy wszyscy. Ale czy są jakieś domowe sposoby, aby go uniknąć albo zmniejszyć dyskomfort, gdy już się pojawi? Czy inhalacja na katar to dobry plan? Czy aromaterapia może pomóc? Jakie są olejki eteryczne na katar? Jaki olejek na przeziębienie? Co do inhalacji na zatoki?

A jeśli akurat jesteś w pośpiechu to od razu wybierz coś z kategorii Olejki na katar albo Olejki na katar dla dzieci. Jeszcze szybciej? Po prostu wybierz bestselery: mieszankę Mace 04 (powyżej 4 roku życia) lub Choinkową 01 – ta druga od 2 m-ca życia.

Co do inhalacji na katar:

Mogę Ci polecić na skróty kilka sprawdzonych olejków do inhalacji na katar. One zdecydowanie ułatwiają życie w trakcie infekcji. Łatwiej się dzięki nim oddycha i można po prostu w miarę normalnie funkcjonować w dzień i spać.

Dla dorosłych na katar: eukaliptus, tymianek, mięta pieprzowa, majeranek, Mace 04, Marsylia 01

Inhalacja na katar dla dzieci do lat 5: wybierz majeranek, geranium, lawenda, Choinkowa 01, Tymiankowa 02, Geranium 01, pichta, rozmaryn (ten ostatni niezbyt blisko twarzy)

Inhalacja na katar w ciąży to też dobry pomysł, zastosuj olejek eukaliptusowy, rozmaryn, tymianek lub miętę pieprzową.

Olejki eteryczne na katar dla niemowląt – tu zachowaj szczególną ostrożność, wystarczy 1 kropla olejku majerankowego w miseczce ustawionej 2-3 metry od łóżeczka. Odpowiednie będą też mieszanki Choinkowa 01 i Geranium 01.

Olejki możesz używać pojedynczo albo łączyć je ze sobą.

Przeczytaj dalej, aby zrozumieć problem i poznać inne olejki, które mogą pomóc w tej przykrej dolegliwości.

Nieżyt nosa, infekcje zatok i uszu – na czym polega

Katar to najczęstszy objaw przeziębienia. Bezpośrednią przyczyną kataru jest podrażnienie i stan zapalny błony śluzowej nosa. Odczuwasz to jako utrudnione oddychanie i zwiększona produkcją śluzu. Katar może być również objawem alergii.

Równie częstym problemem układu oddechowego są niedrożne zatoki przynosowe. To wypełnione powietrzem przestrzenie, wyściełane błoną śluzową z licznymi komórkami specjalizującymi się w wytwarzaniu śluzu (goblet cells). Ich rola nie jest do końca poznana, ale przypuszczalnie redukują wagę czaszki, pełnią rolę rezonatora głosu i wzmacniają zmysł węchu. U zdrowych osób produkują umiarkowaną ilość śluzu.

W rozwoju choroby dochodzi nadprodukcji, a naturalny mechanizm usuwania przestaje sprawnie działać. Wydzieliny gęstnieją, wzrasta ciśnienie i pojawia się ryzyko infekcji bakteryjnej, a nawet kaszel. Problemy te najczęściej występują w zimnych miesiącach, ale związane są też z katarem siennym (alergią). Inne czynniki ryzyka to zanieczyszczenia powietrza, infekcje dróg oddechowych i jamy ustnej, zabiegi stomatologiczne, zmiany hormonalne oraz pływanie.

U osób dorosłych rozwija się najczęściej stan zapalny zatok, u dzieci natomiast zapalenie ucha środkowego. Różnica ma związek z dziecięcą anatomią. Obie te dolegliwości występują niekiedy równocześnie. O tych komplikacjach przeczytasz w poście o inhalacjach na zatoki i koniecznie zajrzyj tam, jeśli masz problem nie tylko z katarem.

Z czego inhalacja na katar?

Domową inhalację na katar możesz zrobić korzystając z olejków eterycznych. Nie chodzi o zapach, tylko o działanie farmakologiczne olejków. Dlaczego są takie skuteczne?

• Olejki obkurczają naczynia krwionośne, więc łatwiej oddychać.
• Działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, więc łagodzą przebieg infekcji i zapobiegają powikłaniom.
• Mogą też działać przeciwhistaminowo, więc przydadzą się na katar alergiczny.
• Ponadto pomocne mogą być olejki odblokowujące przepływ limfy jak geranium i olejek rozmarynowy.

Pamiętaj, że proces oczyszczania dróg oddechowych jest ściśle zależny od odpowiedniego nawodnienia organizmu, toteż przyjmuj odpowiednią ilość płynów i dbaj o stałe nawilżenie pomieszczenia.

Olejki ułatwiające oddychanie

Jednym z najczęściej nadużywanych preparatów aptecznych przy niedrożnych przewodach nosowych (katar, alergia) są środki obkurczające naczynia krwionośne. Niektóre olejki eteryczne również wykazują takie działanie.

Substancje te (ang. decongestant) działają na górne drogi oddechowe, które udrażniają przez redukcję stanu zapalnego i obkurczanie naczyń krwionośnych. To ostatnie nosi nazwę wazokonstrykcji i polega na wywołaniu skurczu mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych, które kurcząc się, wpływają na podniesienie ciśnienia krwi. Chodzi o olejki, które zawierają:

• kamforę (np. rozmaryn, lawenda spika)
• mentol (olejek mięty pieprzowej)
• 1,8-cyneol czyli eukaliptus rozmaryn, kajeput, ravintsara, kardamon
• a także cyprys i rumianek pospolity

Najlepsze efekty daje tu zastosowanie miejscowe, na przykład użycie sztyftu do inhalacji. Substancje udrażniające stosuj w alergii (katar sienny), astmie, nieżycie nosa, przy grypie i przeziębieniu z katarem.

Olejki eteryczne o działaniu przeciwzapalnym

• olejki bogate w 1,8-cyneol czyli np. eukaliptus, rozmaryn
• imbir
• rumianek pospolity
• copaiba
• lawenda
• rumianek pospolity
• kocanki włoskie
• mirra, paczula, trawa cytrynowa, nasiona kolendry
• geranium, palmaroza
• mięta zielona
• tymianek, oregano

Olejki o działaniu przeciwalergicznym

• cedr himalajski
• rumianek rzymski
• rumianek niemiecki
• kłącze kurkumy
• lawenda lekarska
• olejek z drzewa herbacianego
• goździk
• Imbir

Olejki eteryczne na ból (inhalacje, kompresy, masaże)

• rumianek pospolity
• cedr himalajski
• kocanki piaskowe
• od 4 r.ż. również eukaliptus gałkowy, mięta pieprzowa, olej i olejek laurowy

Zobacz też olejki na katar – ranking grupy Herbiness-Aromastrona. Warto zwrócić uwagę, że jedną z najwyższych pozycji w tym rankingu zajmuje olejek majerankowy.

Olejki eteryczne na katar stosuj w następujący sposób:

• dyfuzja w pomieszczeniach
• stosowanie osobistych gadżetów aromatycznych jak zawieszki, aroma-biżuteria, podręczne inhalatory itp. – wygodne w łóżku, aucie i poza domem
• inhalacja (w kabinie prysznicowej, z miski z gorącą wodą)
• maści, kompresy.

Domowa inhalacja na katar – z wykorzystaniem wody

Inhalacje na katar z soli fizjologicznej i olejków, generalnie połączenie aromaterapii z wdychaniem pary wodnej, w tym różnego rodzaju solanek, np. Zabłockiej, są przy katarze i problemach zatokowych szczególnie korzystne. Jak to zrobić?

1. Do wlej gorącą wodę, podgrzaną sól fizjologiczną lub solankę, dodaj kilka kropli olejków. Olejki samodzielnie parują z gorącą wodą, wdychaj opary. Starsze dzieci i dorośli mogą użyć 5-10 kropli olejku i ustawić naczynie blisko twarzy. Dzieci 2-5 lat 2-5 kropli, naczynie na wyciągnięcie ręki. Taka ilość będzie też odpowiednia dla kobiet w ciąży. U dzieci poniżej 2 roku życia wystarczy 1-2 krople, a naczynko ustaw 1-3 metry od dziecka.
2. Możesz też wlać zimną wodę, sól fizjologiczną czy solankę i olejki do dyfuzora elektrycznego, takiego z mgiełką wodną i wdychać powietrze w pomieszczeniu.
3. Natomiast użycie olejków eterycznych w nebulizatorze aptecznym to zły wybór – może to być niebezpieczne dla zdrowia i dla sprzętu
4. Jeśli nie wiesz jak zrobić inhalację dla dziecka na katar to wygodnym rozwiązaniem jest urządzenie kapsuły aromaterapeutycznej w kabinie prysznicowej. Po prostu na ściankę kabiny nanieś 1-2 krople olejku wyżej, niż sięga rączkami i gotowe. Kiedy puścisz wodę, para wodna stopniowo wypełni kabinę, olejek będzie szybko dyfuzować i wraz z parą wodną oczyści drogi oddechowe dziecka. To jest też świetna metoda inhalacji również dla dorosłych.

Inne metody inhalacji

Dobra inhalacja na katar to również wdychanie olejku eterycznego ze sztyftu do inhalacji – to ta plastikowa, zakręcana tuba z nasiąkliwym rdzeniem. Otwierasz, wdychasz powietrze pachnące olejkiem, zamykasz, gotowe. Sprawdzi się nawet kilka kropli olejku na szaliku, swetrze, biżuterii filcowej, a nawet wdychanie prosto z buteleczki. Pamiętaj jednak, żeby metodę inhalacji olejków dostosować do wieku zakatarzonego, czyli przy dzieciach ostrożnie.

Pomocne może być również spożywanie imbiru, chrzanu, cebuli i czosnku wykazujących działanie rozgrzewające i przeciwzapalne (zob. też fitoncydy). Przy przewlekle utrzymującym się nadmiarze śluzu korzystne mogą być też zmiany żywieniowe. 

Edycja: 07.06.2024 aromaterapeutka kliniczna Inez Rogozińska