Olejki eteryczne na katar – plan działania

Zapchany nos, drapanie w gardle, złe samopoczucie – ten stan znamy wszyscy. Ale czy są jakieś domowe sposoby, aby go uniknąć albo zmniejszyć dyskomfort, gdy już się pojawi? Czy aromaterapia może pomóc? Jakie są olejki eteryczne na katar? Jaki olejek na przeziębienie? Co do inhalacji na zatoki? A jeśli akurat jesteś w pośpiechu albo nie masz ochoty wnikać w szczegóły, zamiast dalszej lektury sięgnij po wielozadaniową mieszankę Mace 04.

Olejki eteryczne na katar na skróty:

Mogę Ci polecić na skróty kilka sprawdzonych olejków na katar. One zdecydowanie ułatwiają życie w trakcie infekcji. Łatwiej się dzięki nim oddycha i można po prostu w miarę normalnie funkcjonować w dzień i spać.

Dla dorosłych na katar: eukaliptus, tymianek, mięta pieprzowa, kajeput, majeranek

Olejki na katar dla dzieci: majeranek, geranium, lawenda, cytryna, kajeput (ten ostatni niezbyt blisko twarzy)

Olejki eteryczne na katar dla niemowląt – tu zachowaj szczególną ostrożność, wystarczy 1 kropla olejku majerankowego w miseczce ustawionej 2-3 metry od łóżeczka

Te olejki możesz używać osobno albo łączyć ze sobą w mieszankach, tak jak ja łączę w mojej ulubionej Mace 04 – ulubieńcu na katar i zatoki dla osób powyżej 5 roku życia.

Przeczytaj dalej, aby zrozumieć problem i poznać inne olejki, które mogą pomóc w tej przykrej dolegliwości.

Nieżyt nosa, infekcje zatok i uszu – na czym polega

Katar to najczęstszy objaw przeziębienia. Bezpośrednią przyczyną kataru jest podrażnienie i stan zapalny błony śluzowej nosa. Odczuwasz to jako utrudnione oddychanie i zwiększona produkcją śluzu. Katar może być również objawem alergii.

Równie częstym problemem układu oddechowego są niedrożne zatoki przynosowe. To wypełnione powietrzem przestrzenie, wyściełane błoną śluzową z licznymi komórkami specjalizującymi się w wytwarzaniu śluzu (goblet cells). Ich rola nie jest do końca poznana, ale przypuszczalnie redukują wagę czaszki, pełnią rolę rezonatora głosu i wzmacniają zmysł węchu. U zdrowych osób produkują umiarkowaną ilość śluzu.

W rozwoju choroby dochodzi nadprodukcji, a naturalny mechanizm usuwania przestaje sprawnie działać. Wydzieliny gęstnieją, wzrasta ciśnienie i pojawia się ryzyko infekcji bakteryjnej, a nawet kaszel. Problemy te najczęściej występują w zimnych miesiącach, ale związane są też z katarem siennym (alergią). Inne czynniki ryzyka to zanieczyszczenia powietrza, infekcje dróg oddechowych i jamy ustnej, zabiegi stomatologiczne, zmiany hormonalne oraz pływanie.

U osób dorosłych rozwija się najczęściej stan zapalny zatok, u dzieci natomiast zapalenie ucha środkowego. Różnica ma związek z dziecięcą anatomią. Obie te dolegliwości występują niekiedy równocześnie. O tych komplikacjach przeczytasz w poście o inhalacjach na zatoki i koniecznie zajrzyj tam, jeśli masz problem nie tylko z katarem.

Olejek eukaliptusowy na katar i nie tylko. Więcej olejków.

Możesz to zrobić korzystając z olejków eterycznych. Szczególnie skuteczne są olejki bogate w 1,8-cyneol jak olejek eukaliptusowy, kajeputowy, a także anyż, koper, mięta, tymianek. Ponadto pomocne mogą być olejki wzmagające przepływ limfy jak geranium i olejek rozmarynowy.

Czy wiesz, że jeśli zabraknie Ci olejku eutaliptusowego to możesz użyć inny olejek w zamian? Wyjaśniam to w poście Olejek eukaliptusowy właściwości i 9 zamienników na wszelki wypadek. Ten post powstał ponieważ nie wyobrażam sobie świata bez tego cennego olejku, a rozmaite czynniki ekonomiczne mogą wpłynąć na gospodarkę olejkami i nigdy nie wiadomo, co się wydarzy. Lepiej wiedzieć, jakie mamy opcje w zamian.

Nie wystarczy wiedzieć, jakie olejki eteryczne są skuteczne, bo same olejki nie wystarczą na zatkany nos. Proces oczyszczania jest ściśle zależny od odpowiedniego nawodnienia organizmu, toteż należy przyjmować odpowiednią ilość płynów i dbać o stałe nawilżenie pomieszczenia.

Inhalacje olejków połączone z wdychaniem pary wodnej, w tym różnego rodzaju solanek, są przy katarze i problemach zatokowych szczególnie korzystne i ułatwiają oddychanie. Warto też stosować inhalację w komorze prysznicowej i kąpiele z dodatkiem kilku kropel olejków eterycznych po odpowiednim rozcieńczeniu. Pamiętaj jednak przy tym, by nie nakładać nierozcieńczonych olejków bezpośrednio na skórę. Ciepłe kompresy, kompresy z ogrzanej soli, aromatyzowanej olejkami eterycznymi również mogą przynieść ulgę.

Pomocne może być również spożywanie imbiru, chrzanu, cebuli i czosnku wykazujących działanie rozgrzewające i przeciwzapalne (zob. też fitoncydy). Przy przewlekle utrzymującym się nadmiarze śluzu korzystne mogą być też zmiany żywieniowe. 

Jaki olejek na katar? obkurczanie naczyń krwionośnych.

Jednym z najczęściej nadużywanych preparatów przy niedrożnych przewodach nosowych (katar, alergia) są środki obkurczające naczynia krwionośne. Niektóre olejki eteryczne również wykazują takie działanie.

Substancje te (ang. decongestant) działają na górne drogi oddechowe, które udrażniają przez redukcję stanu zapalnego i obkurczanie naczyń krwionośnych. To ostatnie nosi nazwę wazokonstrykcji i polega na wywołaniu skurczu mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych, które kurcząc się, wpływają na podniesienie ciśnienia krwi. Do substancji o takim działaniu zaliczane są:

  • kamfora
  • mentol
  • eukaliptusy cyneolowe (przebadano np. połączenie eukaliptusa, słodkiej pomarańczy, mirtu i cytryny Lai et al. 2014)
  • cyprys
  • rumianek pospolity

Najlepsze efekty daje tu zastosowanie miejscowe, na przykład użycie sztyftu do inhalacji. Substancje udrażniające stosuj w alergii (katar sienny), astmie, nieżycie nosa, przy grypie i przeziębieniu z katarem.

Uważaj, bo wdychanie mentolu i olejku miętowego daje uczucie lekkiego oddechu, jednak nie jest to jednoznaczne z udrożnieniem dróg oddechowych. Efekt ten związany jest najprawdopodobniej z podrażnieniem receptorów zimna, które daje wrażenie lepszego przepływu powietrza (Naclerio et al. 2010). Z tego powodu należy włączyć do terapii inne olejki o podobnych i uzupełniających właściwościach.

Jakie olejki eteryczne na zatoki i katar? – płaszczyzny działania

Będziesz jeszcze skuteczniej stosować olejki eteryczne na przeziębienie i katar, jeśli poznasz płaszczyzny działania w trakcie takiej terapii. Dla uzyskania dobrych efektów połącz olejki o działaniu:

  • uspokajającym,
  • przeciwinfekcyjym,
  • podnoszącym odporność,
  • antybakteryjnym (dezynfekcja pomieszczeń).

Olejki eteryczne na katar stosuj w następujący sposób:

  • dyfuzja w pomieszczeniach
  • stosowanie osobistych gadżetów aromatycznych jak zawieszki, aroma-biżuteria, podręczne inhalatory itp. – wygodne w łóżku, aucie i poza domem
  • inhalacja (w kabinie prysznicowej, z miski z gorącą wodą)
  • maści, kompresy.

Aromaterapia na katar – olejki eteryczne o działaniu przeciwzapalnym

  • olejki bogate w 1,8-cyneol redukują stany zapalne błon śluzowych (badania na zwierzętach Bastos et al. 2010)
  • imbir
  • rumianek pospolity
  • copaiba
  • lawenda
  • rumianek pospolity
  • kocanki włoskie
  • mirra, paczula, trawa cytrynowa, nasiona kolendry
  • olejki bogate w geraniol (Panahi et al. 2012) jak geranium, palmaroza
  • mięta zielona
  • badania Kristinsson et al. 2010 prowadzone na zwierzętach wykazały korzystny wpływ olejku eterycznego Ocimum basilicum oraz składników olejków eterycznych jak karwakrol, tymol, aldehyd salicylowy podawanych do ucha w przebiegu stanu zapalnego

Olejki o działaniu przeciwalergicznym

  • cedr himalajski
  • rumianek rzymski
  • rumianek niemiecki
  • kłącze kurkumy
  • lawenda lekarska
  • olejek z drzewa herbacianego
  • goździk
  • Imbir

Olejki eteryczne na ból (inhalacje, kompresy, masaże)

  • mięta polna
  • rumianek pospolity
  • lawenda
  • bazylia ct. linalol
  • cedr himalajski
  • kocanki piaskowe
  • dla starszych dzieci i dorosłych również eukaliptus gałkowy, mięta pieprzowa, olej i olejek laurowy

Majeranek – olejek eteryczny na katar u dzieci

Zobacz też olejki eteryczne na katar – ranking grupy Herbiness-Aromastrona. Warto zwrócić uwagę, że jedną z najwyższych pozycji w tym rankingu zajmuje olejek majerankowy. Nie jest to przypadek. To klasyka fitoterapii. Maść majerankowa ujęta jest w Farmakopei Polskiej VI. Jak ją przygotować, możesz przeczytać w opisie olejku w sklepie. Droga na skróty to zastąpienie ziela majeranku przez destylat. Majeranek to także doskonała alternatywa dla tymianku. Zapach majeranku jest łagodniejszy i łatwiej połączyć go w atrakcyjną zapachowo kompozycję, co może być ważne szczególnie u dzieci lub innych osób szczególnie wrażliwych na zapach.

Olejki eteryczne na przeziębienie – a może mieszanka 100%?

Olejki eteryczne dobrze jest łączyć, tworząc mieszanki (inaczej: blendy). Co to daje? Różnorodność, zarówno pod względem właściwości zapachowych, jak i terapeutycznych. Warto zwłaszcza przy przewlekłych dolegliwościach rotować zapachy, którymi się posługujemy.

Chodzi o to, aby uniknąć na przyszłość negatywnych skojarzeń typu: ból głowy to lawenda albo infekcja i potrzebny środek antybakteryjny to drzewo herbaciane. W ten sposób w przyszłości możemy dojść do takiego stanu, że podczas wizyty na polu lawendy zaczniemy myśleć o bólu głowy. Kiedy natomiast połączymy te dwa zapachy w różnych proporcjach lub dodamy jeszcze inny, to stworzona mieszanka olejków może być za każdym razem inna i nie wyrobią się u nas negatywne skojarzenia danego zapachu z chorobą. Zapachy mieszanek są też trudniejsze do napotkania w otaczającym nas świecie. Pomarańcze możemy spotkać na targu, ale już pomarańcze i olejek z drzewa herbacianego naraz raczej nam się nie trafią poza światem aroma- czy fitoterapii.

W przypadku mieszanek może też dojść do zjawiska synergii między ich składnikami. W skrócie jest to rodzaj jednej z trzech interakcji (addycja, synergizm, antagonizm). Najczęściej w badaniach nad aromaterapią widać addycję, czyli suma działania składników jest równa ich poszczególnym działaniom. Synergizm mamy wtedy, kiedy mieszanka wykazuje silniejsze działanie niż jej poszczególne składniki razem wzięte, a antagonizm to efekt odwrotny do synergii. Synergia wcale nie jest tak częsta, jak może się to wydawać.

Ponadto warto zdawać sobie sprawę z ryzyka uodpornienia się patogenów na dany środek np. antybakteryjny. Niestety znamy to zjawisko pod nazwą antybiotykooporności. Jak dotąd bakterie radzą sobie dużo trudniej z tak złożonymi chemicznie substancjami jak olejki (średnio 100-300 związków chemicznych w jednym). Zjawisko oporności w ich przypadku nie jest znane, chociaż teoretycznie jest możliwe. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Resistance is futile na stronie Tisserand Institute. W przypadku mieszanek mogą mieć jeszcze trudniej.

olejki eteryczne na katar
Zestaw olejków eterycznych nr 4 – „Mieszanki silne w działaniu”. Zobacz tutaj.

Zestaw olejków eterycznych na przeziębienie

Tak! Ta opcja nazywa się: Zestaw mieszanek olejków eterycznych nr 4. Są to starannie wybrane mieszanki, sprawdzone przez klientów. Mieszanki zawierają składniki tradycyjnie polecane w aromaterapii w sezonie infekcyjnym, do profilaktyki i wspierania zdrowia podczas infekcji i rekonwalescencji. A przy tym nie pachną szpitalem czy apteką, ale mają atrakcyjne zapachy, którym blisko jest to naturalnych perfum. W zestawie znajdziesz mieszanki o łagodniejszym działaniu jak Geranium 01 (odpowiednie, gdy w domu są małe dzieci) oraz mieszanki o silniejszym działaniu jak Marsylia 01. Mieszanki zawierają olejki o potencjale przeciwinfekcyjnym popartym badaniami naukowymi i tradycją. Więcej o historycznych inspiracjach przeczytasz także we wpisie: Tuluza czy Londyn. Ocet Czterech Złodziei czy Siedmiu Aptekarzy? Legenda czy lek? Relacja historyczna.

Wpis powstał na podstawie podręcznika do kursu: Olejki eteryczne w terapiach dróg oddechowych, perfumy terapeutyczne.