Naturalne olejki zapachowe do domu – 3 przepisy (świeży zapach)

Kiedy szukam olejków zapachowych do domu, to dzielę je na dwie wyraźne kategorie: dla relaksu i te odświeżające. Ten drugi musi się zmierzyć z zastanymi zapachami i zrobić z nimi coś takiego, by nie uprzykrzały nam życia.

W tym poście wyjaśnię, które olejki eteryczne pachną przyjemnie świeżo i działają jak odświeżacze powietrza (i dlaczego tak się dzieje).

Kamfora – bardzo dziwny pomysł na zapach do domu (sprawdź o co chodzi)

Od dawna ludzie cenili pewne substancje jako odświeżacze do wnętrz. Na przykład kamforę. Dzisiaj kamfora kojarzy się nam głównie z olejkiem kamforowym z apteki. Ten produkt to roztwór kamfory krystalicznej w oleju rycynowym. Kamfora krystaliczna może być wytwarzana syntetycznie, ale jest też naturalnym składnikiem olejku eterycznego cynamonowca kamforowego o chemotypie kamforowym. Na poniższym filmie zobaczysz, jak wygląda tradycyjne pozyskiwanie kryształów kamfory z drewna cynamonowca.

Kamfora krystaliczna zwykle charakteryzuje się intensywnym, przenikliwym, medycznym zapachem. Jeśli zostawisz kryształki kamfory w otwartym pojemniku – znikną. Stąd znane powiedzenie: ulotnić się, zniknąć czy wyparować jak kamfora. A wszystko dlatego, że kamfora ma wysoką zdolność do przechodzenia ze stanu krystalicznego do gazowego.

Wiele osób jest wyczulone na zapach kamfory i od razu kojarzy ją z apteką. Spróbuj jednak kamforowej sztuczki w pomieszczeniu, którego zapach uważasz za nieprzyjemny. Aromatyzowanie pomieszczeń kryształami kamfory jest często praktykowane w Indiach, to nawet część ceremonii religijnych. Co ciekawe, dzięki niej brzydkie zapachy zastane we wnętrzu znikają! Zostaje świeżość.

Podobnie świeży, przenikliwy i maskujący zapach ma mentol. Mentol to substancja, która naturalnie występuje w olejku mięty pieprzowej i olejku mięty polnej. Mięta to idealny zapach do domu – nie tylko skrywa co trzeba, ale też pachnie swojsko, domem, relaksem, optymizmem.

Być może kamfora i mentol automatycznie przypomina Tobie inne ostre i przenikliwe zapachy znane z olejków eterycznych: tymol (jak w tymianku) i eukaliptol – kluczowy składnik olejku eukaliptusa gałkowego. Brawo, to właśnie ten trop. Również te olejki są przydatne jeśli chcesz świeżości w domu. Jeśli chcesz nauczyć się samodzielnie dostrzegać olejki o potencjale odwaniającym, przeanalizuj intensywność i charakter wszystkich olejków, które znasz lub posiadasz w swojej kolekcji. Im bardziej intensywne zapachy, tym skuteczniej zamaskują zastane wonie. Zastane, brzydkie zapachy, mają często w sobie ciężkie, ciepłe i mdłe aspekty. Do maskowania najbardziej potrzebne są zapachy czyste i świeże, a za świeże uważamy często te, kojarzące się z zimnem.

Spraw, żeby w domu pachniało świeżo i ładnie

To prawda, że mentol, kamfora, tymol czy eukaliptol mają moce odwaniające, jednak wielu osobom kojarzą się z apteką, lekami, chorobą. Dlatego dla przyjemnego efektu warto je łączyć z innymi nutami zapachowymi, na przykład przypominającymi cytrusy.

• Wszystkie olejki cytrusowe plus mięta to zawsze udany duet.
• Jeszcze skuteczniej sprawdzi się mięta plus Litsea cubeba, czyli „cytrus z turbo doładowaniem”. Olejek Litsea cubeba nie pochodzi z cytrusów, jednak ze względu na cytrynowy zapach jest zaliczany do grupy zapachów cytrusowych. Intensywnością dorównuje mięcie, kamforze, tymiankowi i eukaliptusowi, a być może nawet je zdominuje. To dobrze, bo pachnie czystą radością i cukierkami.
• Inny „cytrus na sterydach” to olejek pomarańczowy frakcjonowany, tak zwana pomarańcza x 10 (jeszcze inaczej: foldowana). Zmieszaj ją z kamforą, eukaliptusem lub miętą, a kompletnie odmienisz profil zapachu i apteka zniknie na zawsze.
• Niektóre olejki „leśne” zawierają podobną do kamfory molekułę o czystym, przenikliwym zapachu – to octan bornylu. Te olejki to między innymi świerk czarny oraz pichta, dobrze znane z produktów odświeżających do kąpieli. Równie dobrze spiszą się jako odświeżacze powietrza, szczególnie kiedy ze względów bezpieczeństwa (patrz niżej) użycie innych świeżych molekuł jest niewskazane.

W naturze znajdziesz kilka przykładów olejków eterycznych, w których kamfora i eukaliptol idą w parze. To są gotowe odświeżacze powietrza.

Na przykład olejek rozmarynowy czy też lawandyny Grosso.

• Mace 03 z dużą porcją mięty i nuty cytrynowych, to jest idealne do inhalacji przy zatkanym nosie i przyjemnie odświeża powietrze, również w samochodzie
• Marsylia 01 z bogactwem silnych antybakteryjnych składników jak: tymianek, rozmaryn, eukaliptus, cynamon
• Indonezja 01 inspirowana wiktoriańskim olejkiem Macassar z kamforą, rozmarynem, cedrem i ylang-ylang
• Choina i Świerk – świeży zapach lasu, odpowiedni do pokoju dziecka
• Kadzidłowiec 02 – cytrusy i świeża żywica – odpowiednie do pokoju dziecka

Czy zapach domu może mieć moce terapeutyczne?

Wszelkie olejki zapachowe do domu wdychasz później razem z powietrzem, a one mają pewien wpływ na organizm. To rodzaj inhalacji. Jeśli użyjesz olejków eterycznych, to łatwo przewidzieć jaki wpływ mogą mieć na ludzki organizm – wystarczy znajomość podstaw aromaterapii. Generalnie chodzi o to, że możesz mieć ładny zapach w domu i aromaterapię na raz.

Mentol – chłodzący składnik mięty pieprzowej

Mentol – alkohol, charakterystyczny dla olejku mięty pieprzowej i polnej, izlolowany z olejku w procesie wymrażania. To białe lub bezbarwne igiełki krystaliczne, łatwo rozpuszczalne w alkoholach i tłuszczach, ale nierozpuszczalne w wodzie. Mentol czasem nazywa się „kamforą miętową”. Mentol działa mi.in. chłodząco, również wdychany (podrażnia receptory zimna), znieczulająco (hamuje receptory bólu), przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, rozkurczowo. Zastosowany w preparatach na skórę działa przeciwświądowo. Po ogrzaniu uzyskuje formę płynną i można rozlać mentol do foremek. Po ostudzeniu uzyskasz mentolowe sztyfty, które tradycyjnie stosuje się punktowo w miejscach ukąszenia owadów i do inhalacji przy niedrożnych drogach oddechowych. Uwagi: mentolu nie powinny wdychać małe dzieci.

Eukaliptol – znasz go z eukaliptusa

Eukaliptol – inaczej 1,8-cyneol lub kajeputol. Główny składnik olejku eukaliptusowego to przeważnie 1,8-cyneol. Jest to wyjątkowy w świecie olejków związek z grupy terpenów, zaliczany do tlenków (oxides) lub eterów (bicyclic monoterpenoid ether). Nie powoduje alergii skórnych, nie jest mutagenny, kancerogenny ani fototoksyczny. To jeden z najczęściej używanych olejków do inhalacji. Terapeutyczne właściwości 1,8-cyneolu są znakomicie udokumentowane i stanowią częsty przedmiot badań naukowych, zgodnie z którymi eukaliptus wykazuje działanie: przeciwzapalne, wykrztuśne i mukolityczne, rozkurczowe na oskrzela, przeciwbólowe, antybakteryjne, antywirusowe oraz poprawiające wydolność oddechową. Ponadto poprawia właściwości kognitywne. Więcej na ten temat przeczytasz w monografii olejku kajeputowego. Podobnie jak mentol (i olejek mięty pieprzowej i polnej) to nie jest olejek do wąchania dla małych dzieci (do lat 4). Obie te molekuły mogą wywołać u dzieci problem z oddychaniem.

Kamfora – nie tylko przy infekcji ucha

Kamfora – w postaci wyizolowanej to biaława substancja krystaliczna o silnym zapachu, łatwo rozpuszczalna w alkoholach i tłuszczach, ale nierozpuszczalna w wodzie. Działa silnie odkażająco, przeciwgnilnie, przeciwropnie, przeciwroztoczowo i przeciwbólowo, zwiększa ukrwienie skóry. Znakomita do odkażania ran, oparzeń i skóry. Poza tym rozszerza oskrzela i zwiększa siłę mięśnia sercowego. Ponadto stosowana jako środek pobudzający krążenie i oddychanie w chorobach zakaźnych, przy płytkim oddechu, katarze. Pobudza psychicznie, ma działanie antydepresyjne, usprawnia proces myślenia i kojarzenia. Dawniej była stosowana jako środek cucący przy zatruciach narkotykami i odkażający. Uwaga, niewłaściwie stosowana może działać neurotoksycznie. Zapach kamfory budzi zdecydowanie medyczne skojarzenia, jednak w odpowiednio skomponowanej mieszance może okazać się ciekawym i przyjemnym elementem. Ten składnik jest używany w preparatach dla dzieci ale w bardzo niskim stężeniu. Całkiem zakazany w przypadku konwulsji.

Tymol – charakterystyczny dla tymianku

Tymol – jest bardzo silnym antyseptykiem. Tradycyjnie stosowany zewnętrznie do odkażania skóry, błon śluzowych, kanałów zębowych, ran i ropni w formie roztworów wodno-alkoholowych 0,5-1%. Sam nie leczy trądziku, ale może być cennym składnikiem preparatów przeciwtrądzikowych. Wywiera natomiast leczniczy wpływ na opryszczkę, afty i mokre ropne wypryski. Działa przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, przeciwpierwotniakowo, przeciwroztoczowo i przeciwpasożytniczo, wywiera wpływ przeciwgnilny, przeciwropny. Nie jest zalecany w aromaterapii małych dzieci.

Cytral – zapach radości

Cytral – za wesoły, cytrynowy zapach znany an przykład z olejku melisowego, odpowiadają aldehydy (geranial + neral), najczęściej opisywane jako cytral. Ma silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, a także rozweselające i antydepresyjne. Podobne nuty znajdziemy w olejku Litsea cubeba. Znana też pod romantyczną nazwą May Chang, to jeden z najweselszych zapachów świata. Olejek pozyskuje się z owoców, czasem liści, zimozielonego krzewu Litsea cubeba, z rejonu Indochin. Stosowany zarówno do perfumowania, jak i nadawania smaku (spożywczo). Wdychanie jest bezpieczne w czasie ciąży i dla dzieci powyżej 2 roku życia (Tisserand / Young 2014). Co innego kontakt ze skórą – to wymaga mocnego rozcieńczenia

Octan bornylu – zapach lasu (świerk, jodła)

Octan bornylu wykazuje działanie antyoksydacyjne, ma potencjał terapeutyczny u osób z arteriosklerozą, artrozami, działa przeciwbólowo, relaksuje układ nerwowy, a nawet działa wybielająco na skórę i przeciwzapalne, również w profilaktyce chorób płuc. Charakterystyczny dla wielu olejków leśnych, można używać w pokoju dziecka. Więcej informacji o tym składniku olejków drzew iglastych znajdziesz w e-booku „Kąpiele Leśne cz. 1”.

Przepisy: zrób olejek zapachowy do domu

1. Mieszanki do dyfuzora (nawilżacza powietrza):

• 10 kropli olejku rozmarynowego
• 5 kropli Litsea cubeba
• włącz dyfuzor na godzinę, a następnie przewietrz pomieszczenie

Rozmaryn sprawdzi się też doskonale w połączeniu z nutami cytrusowymi

2. Kamfora w kominku aromaterapeutycznym:

• w internecie znajdziesz instrukcje spalania kamfory, jednak to być może nie jest najbezpieczniejsza forma. Kamfora ma niski punkt zapłonu, łatwo o pożar i poparzenia.
• do kominka do aromaterapii wlej wodę i włóż kawałek kamfory krystalicznej, podpal świeczkę.
• zapach kamfory stopniowo rozejdzie się po pomieszczeniu.
• zamiennie: zastosuj olejek rozmarynowy ct. cyneol lub ct. kamfora.

3. Spray aromatyczny, niezbędny w toalecie. Do butelki o poj. 100 ml wlej 80 kropli olejku Litsea cubeba

• 200 kropli olejku mięty pieprzowej
• uzupełnij spirytusem 96% (to może być spirytus skażony, koszt ok. 20 zł za litr)

Alternatywnie: zamiast mięty i Litsea cubeba użyj gotowej mieszanki Mace 03 lub Mace 03 Plus. Eksperymentuj śmiało – wszystkie olejki z wymienionej tu puli świeżych zapachów komponują się ze sobą dobrze. Więcej podpowiedzi znajdziesz w kategorii Świeże nuty zapachowe.

Świeca z olejkiem eterycznym trawy cytrynowej: taka świeca z dużą zawartością olejku trawy cytrynowej emituje silny zapach cytrusowy, który utrzymuje się w pomieszczeniu dość długo. Sprawdź, jak zrobić świecę o olejkami.

Wymienione olejki eteryczne jako zapachy do domu mają jedną wadę – nie są trwałe. Trwały i świeży zapach mają natomiast olejki kadzidłowe. Być może kadzidłowce kojarzą się Tobie głównie z ceremoniami religijnymi, ale be zwątpienia mają w sobie też dużo świeżości. Szczególnie olejek kadzidłowca z Omanu, który śmiało można potraktować jako świeże perfumy, gotowe do użycia.

Odświeżające perfumy

Klasyka odświeżania to wody kolońskie – ich głównym celem jest poczucie świeżości i czystości. Kompozycja wód kolońskich opiera się przeważnie na zasadzie, że za świeże uznajemy to, co kojarzy się z chłodem. Toteż mięta, kamfora, a nawet tymol, znaczna ilość zapachów cytrusowych, to coś koniecznego dla wody kolońskiej. Dla kontrastu w przepisie znajdziesz zawsze nieco ciepła, na przykład odrobinę dusznych kwiatów, ale to tylko podkreśla wrażenie świeżości.

W wodach kolońskich mentol, kamforę, eukaliptol i inne wymienione tu składniki, stosuje się raczej ostrożnie, a główną rolę grają nuty cytrusowe. Jeśli planujesz własną wodę kolońską z olejków eterycznych to upewnij się, że znasz temat fototoksycznych kumaryn w olejkach tłoczonych z niektórych cytrusów. Jeśli nie, to po prostu zajrzyj do postu Fototoksyczne olejki cytrusowe lub sprawdź w opisach produktów w moim sklepie.

Wody kolońskie natomiast robimy razem w kursie perfumerii online „Wody kolońskie”. Więcej kursów perfumerii online i aromaterapii znajdziesz też na platformie kursowej.