Olejek miętowy (z mięty pieprzowej)

Olejek mięty pieprzowej to jeden z tych zapachów, które każdy bez trudu rozpozna – tak pachnie guma do żucia, pasta do zębów, miętówki i cienkie czekoladki z białym nadzieniem. Ten olejek miętowy to zapach swojski, bliski, wydaje się nie mieć przed nami tajemnic. Tymczasem jego opis to skomplikowana sprawa.

Spis treści

Mięta pieprzowa – skąd się wzięła

Olejek mięty pieprzowej otrzymywany jest metodą destylacji ziela (nadziemnych części) rośliny z gatunku Mentha x piperita. Mięta pieprzowa to hybryda, powstała spontanicznie w wyniku skrzyżowania mięty wodnej i mięty zielonej. Miętę wodną (Mentha aquatica) bez trudu odnajdziesz na brzegu rzeki, a mięta zielona (Mentha spicata, ang. spearmint) znana jest z dzikich ogrodów.

Nazwę mięcie pieprzowej nadał angielski botanik Joseph Ray na przełomie XVII i XVIII wieku. Jej opis zamieszczono w Farmakopei Londyńskiej z 1721 r. Pierwsze plantacje założono w Anglii, w hrabstwie Surrey w 1750 r. Miętę uprawiano w celu pozyskania olejku eterycznego. Roślina szybko zyskała popularność, do tego stopnia, że trafiała do bagażu emigrantów, a już w 1850 r. Ameryka stała się miętowym potentatem.

Bestseller
Podgląd
- Podgląd
- Mięta pieprzowa olejek eteryczny 15 ml
- 24.00 zł
- Oceniono 5.00 na 5
- Dodaj do koszyka
Podgląd
- Powiadom mnie
  Podgląd
- Mięta zielona olejek eteryczny 15 ml
- 24.00 zł
- Oceniono 5.00 na 5
- Dowiedz się więcej

Mięta pieprzowa, czyli miętowa hybryda

Mięta pieprzowa powstała w wyniku skrzyżowania dwóch gatunków mięty: Mentha spicata oraz Mentha aquatica. W botanice hybrydę oznacza się znakiem x, czyli Mentha x piperita. Łączy ona w sobie cechy mięty wodnej (wysoka zawartość mentolu) i zielonej (słodki, przyjemny zapach). Ważne, że dla zachowania cech, hybrydę należy rozmnażać wegetatywnie, czyli przez podział.

Możliwe jest uzyskanie różnych hybryd mięty pieprzowej i mówimy wtedy o odmianach. W XVIII w. w Anglii wyhodowano odmianę „białą” i „czarną”, a dzisiaj trudno zliczyć te wszystkie odmiany od „czekoladowych” po „ananasowe” i „lawendowe”.

Najsławniejszą hybrydą w świecie roślin olejkowych jest Lavandula x intermedia (ang. lavandin) – lawandyna, czyli mieszaniec lawendy lekarskiej z lawendą szerokolistną. Warto to zachować w pamięci, bowiem olejek eteryczny z lawendy lekarskiej ma inny skład i zastosowania terapeutyczne niż olejek eteryczny uzyskany z hybrydy. Olejki te różnią się również ceną. Dla skomplikowania sprawy, istnieje też kilka odmian lawendowej hybrydy, a najsłynniejsza to odmiana Grosso.

Jak zrobić olejek miętowy – destylacja prosta i destylacja z parą wodną

Olejek eteryczny mięty pieprzowej błyskawicznie podbił serca klientów w Europie, a zapotrzebowanie rosło w szybkim tempie. Mięta pieprzowa ma dość wysokie wymagania siedliskowe i niewielkie angielskie plantacje nie mogły sprostać potrzebom rynku.

W 1814 r. bracia Archibald i Nahum Burnett założyli niewielką plantację mięty pieprzowej nieopodal miasta Lyons w hrabstwie Wayne w stanie Nowy Jork i zaczęli destylować olejek w samodzielnie zbudowanym aparacie. Warunki glebowe i klimat okazały się bardzo korzystne, uprawa nie wymagała dużego nakładu pracy, a plony miały znakomitą jakość. Wkrótce hrabstwo Wayne stało się miętową potęgą, z własnym królem mięty pieprzowej H. G. Hotchkissem.

Bracia Burnett pozyskiwali olejek miętowy w procesie destylacji prostej. Do destylatora wlewano wodę, miętę umieszczano na sitach, a ogień rozpalano pod destylatorem. Destylacja trwała kilka godzin. W 1846 r. H.G. Hotchkiss, „Miętowy Król”, zastosował destylację z parą wodną: w destylatorze umieszczano miętę i dostarczano parę wodną, wytwarzaną w oddzielnym zbiorniku.

Obie te techniki destylacji praktykowane są również obecnie. Najlepiej znanym aparatem do destylacji prostej jest alembik. Najstarsze, ceramiczne aparaty do destylacji prostej pochodzą z Tepe Gawra w Mezopotamii (dzisiejszy Irak) – aparat datowany na 3500 r. p.n.e. Na terenie dzisiejszej Słowacji odnaleziono części aparatu datowanego na 1500 r. p.n.e. (Spišský Štvrtok). Pierwsze aparaty do destylacji działały podobnie do stosowanej obecnie „metody garnkowej”.

Potrzebujesz więcej informacji o tym, jak zrobić olejek miętowy? Zobacz różne metody we wpisie: Jak zrobić olejek eteryczny – 7 sposobów.

Najlepszy olejek miętowy
Dość długo utrzymywał się pogląd, że olejek z angielskich plantacji przewyższa jakością ten pochodzący z Wayne. Dla „poprawienia wydajności” olejek angielski mieszano z pochodzącym z Ameryki, a także z olejkiem mięty polnej, uprawianej w Japonii i Chinach.
Miętę polną, Mentha arvensis, uznawano za gorszy gatunek mięty, do tego stopnia, że jeśli pojawiała się na angielskiej plantacji jako chwast, plantację tę porzucano. Bezwzględnie zwalczano również bluszczyk kurdybanek i inne aromatyczne rośliny. Na plantacjach amerykańskiego króla mięty wypasano owce: wyjadały chwasty jak przymiotno kanadyjskie, zaś silnie aromatyczna mięta pieprzowa nie budziła ich zainteresowania.

Olejek miętowy – właściwości fizykochemiczne

Olejek mięty pieprzowej to bezbarwny lub żółtawy płyn.

Olejek miętowy – gęstość w temp. 15 °C wynosi 0,900-0,920. Z upływem czasu lub przy przechowywaniu w otwartej buteleczce olejek może ściemnieć i zgęstnieć. Ponadto dobrze rozpuszcza się w etanolu (spirytusie 95%) w proporcji 1:1.

Olejek miętowy – skład
Olejek mięty pieprzowej poddany ochładzaniu wytrąca kryształy mentolu, zwanego kiedyś „kamforą miętową”. Zawartość mentolu w olejku mięty pieprzowej jest zmienna, w granicach 20-60% (mentol wraz z formą zestryfikowaną).
Prócz mentolu olejek mięty pieprzowej zawiera: menton, neomentol, 1,8-cyneol, mentofuran, izomenton, izomentol, terpinen-4-ol, beta-pulegon,
limonen, pinen, piperyton, germacren, beta-kariofilen (Tisserand /
Young).

Mentol i miętowy olejek frakcjonowany (dementolizowany)

Olejek mięty polnej (M. arvensis) zawiera znacznie więcej mentolu, a w związku z tym nawet w temperaturze pokojowej ma półpłynną, częściowo skrystalizowaną formę. Takie zjawisko krystalizowania składników obserwować można również w innych olejkach eterycznych, np. anyżowym, cedru wirginijskiego, bukka brzozowego (buchu) lub tymianku. Krystalizuje cały olejek lub kryształy wytrącają się na dnie buteleczki, w różnej ilości, zależnie od składu olejku eterycznego.
Olejek, w którym zaobserwujesz kryształy, wstaw przed użyciem do kąpieli wodnej. Kryształy rozpuszczą się i olejek uzyska jednorodną konsystencję. Jeśli natomiast przy częściowo skrystalizowanym olejku wykorzystasz tylko płynną frakcję, to jest to „frakcjonowany olejek eteryczny”.
To proste zjawisko krystalizacji wykorzystuje się w przemysłowej produkcji mentolu (również tymolu i innych): olejek mięty pieprzowej lub mięty polnej poddaje się działaniu niskiej temperatury, mentol krystalizuje, oddziela się mentol, a olejek może trafić do sprzedaży w formie dementolizowanej (frakcjonowanej).
Kryształy mentolu utrzymują stałą formę w temperaturze do 42 °C. Po ogrzaniu uzyskuje formę płynną i można rozlać mentol do foremek, a po ostudzeniu powstają mentolowe sztyfty.

Japoński olejek miętowy, chiński olejek miętowy

Mianem mięty japońskiej (Japanese mint) określa się olejek mięty polnej. Taki olejek oferowany jest na rynku w formie dementolizowanej. Sam mentol ma w Japonii długą tradycję stosowania. Nosi tam nazwę Hakka-ne-sei lub Hakka-no-Hari, a używano go do wytwarzania maści Hotan. W Chinach olejek miętowy nazywano Po-ho-jo (Odorography).
Olejek miętowy rektyfikowany
Jeśli olejek mięty pieprzowej zawiera zbyt dużo mentofuranu, co negatywnie wpływa na zapach, a także zmniejsza walory terapeutyczne olejku (mentorufan to komponent toksyczny, jego zawartość w olejku miętowym jest zmienna i wynosi 0-9%), producent może poddać olejek rektyfikacji. Procedurę tę przeprowadzić można w obniżonym ciśnieniu, co pozwala na wyeliminowanie ze składu niektórych komponentów, w tym wypadku mentofuranu.
W wyniku rektyfikacji uzyskuje się olejek bezbarwny, o bardziej słodkim, przyjemnym zapachu. Podobną procedurę stosuje się do olejku tymiankowego (dla uzyskania tymianku białego) czy dla olejków cytrusowych (dla wyeliminowania furanokumaryn).
Opisane powyżej techniki frakcjonowania i rektyfikacji to rodzaj procesów technologicznych, które dają olejek, odbiegający składem od substancji występujących naturalnie w roślinie. Temat wzbudza niekiedy kontrowersje. Warto zauważyć, że opisana tutaj destylacja różni się od destylacji wieloetapowej, stosowanej przy ylang-ylang.

Olejek miętowy – cena

Olejek z mięty pieprzowej podobnie jak inne olejki miętowe stosowane w aromaterapii to średnia półka cenowa. Składają się na to różne czynniki. Na przykład zbiory surowca nie są tak wymagające jak zbiory kwiatów, a miętę można uprawiać w wielu miejscach na świecie.

A gdzie można kupić olejek miętowy? Poza sklepem Herbiness, który specjalizuje się w surowcach aromatycznych, olejek miętowy możesz nabyć w aptece lub sklepach zielarsko-medycznych.

Zapach miętowy – nie tylko z mięty pieprzowej

W poszukiwaniu miętowego zapachu sięgamy najczęściej po olejek mięty pieprzowej lub polnej, charakteryzujące się przenikliwym zapachem mentolu.

Inny składnik o miętowym zapachu to menton (pachnie nieco inaczej niż mentol). Menton to składnik olejku mięty pieprzowej, polnej, a także kalaminty mniejszej (Calamintha nepeta/C. officinalis), buchu ct. diosfenolowy (Agathosma betulina) oraz mięty polej (Mentha pulegium).

Pulegon to składnik olejków eterycznych o miętowym aromacie, który występuje w mięcie polej, buchu ct. pulegon, w niewielkiej ilości w mięcie pieprzowej i polnej (arvensis).

Piperyton jest izomerem pulegonu i głównym składnikiem olejku eterycznego eukaliptusa miętowego (Eucalyptus dives).

Wymienione olejki mają nieco podobne nuty miętowe w zapachu, jednak nie należy ich stosować z tego powodu zamiennie – każdy ma własną charakterystykę i przeznaczenie.

°C

Olejek eteryczny miętowy – zastosowanie lecznicze według WHO
Zastosowanie medyczne na podstawie udokumentowanych badań: wewnętrznie przy zespole jelita drażliwego oraz w problemach trawiennych, przy wzdęciach i zapaleniu błony śluzowej żołądka – olejek jest środkiem wiatropędnym, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie. Olejek miętowy w kapsułkach najlepiej kupić w aptece.
Olejek miętowy – działanie na ból głowy. Masaż rozcieńczonym olejkiem miętowym znosi napięciowe bóle głowy, a także może przyczynić się do zrelaksowania mięśni oraz poprawy funkcji poznawczych. Więcej o olejkach na ból głowy przeczytasz tutaj.
Olejek miętowy – zastosowanie w fitoterapii tradycyjnej: zewnętrznie i wewnętrznie przy przeziębieniach. Olejek miętowy na katar i zatoki to również klasyka. Więcej o sposobach na katar przeczytasz we wpisie: Olejki na katar – plan działania.
Zastosowanie w medycynie ludowej: przy stanach zapalnych dróg moczowych, żółtaczce, cukrzycy, bólach miesiączkowych, dyzenterii.
Uwaga: olejku nie należy zażywać przy stanach zapalnych układu trawiennego. Olejku nie należy używać przy małych dzieciach – wdychanie olejku mięty pieprzowej jest dla dzieci niebezpieczne (do 30 miesiąca życia). Zobacz też wpis: Aromaterapia dziecięca.
Więcej przeciwwskazań oraz możliwe skutki uboczne przy przedawkowaniu olejku znajdziesz w monografii WHO (zob. bibliografię).

Olejek miętowy – dawkowanie:
przy problemach trawiennych dzienna dawka 0,2–0,4 ml olejku trzy razy dziennie, w rozcieńczonej formie (2-12 kropli na cukrze),
inhalacja 3-4 krople olejku w gorącej wodzie (zobacz też wpis: Olejki do inhalacji),
w pastylkach: 2-10 mg na pastylkę,
przy zespole jelita wrażliwego 0,2–0,4 ml olejku trzy razy dziennie w tabletkach/kapsułkach powlekanych, odpornych na działanie soku żołądkowego,
w preparatach do stosowania zewnętrznego 5-20% w podłożach tłustych, 5-10% olejku w podłożach wodno-etanolowych,
olejek miętowy wykorzystuje się również do maskowania smaku innych medykamentów.
Olejek eteryczny miętowy – właściwości przeciwświądowe

Eteryczny olejek mięty pieprzowej ze względu na zawarty w nim mentol ma udowodnione działanie przeciwświądowe. Świąd, czyli swędzenie skóry, może występować w różnych sytuacjach: w wyniku poparzeń, ukąszeń owadów, jako skutek uboczny leczenia onkologicznego, a także w chorobach skóry jak atopowe zapalenie skóry.
Jest to bardzo nieprzyjemny objaw, który może prowadzić do bezsenności oraz do poważnych zaburzeń nastroju z depresją włącznie. W przypadku atopowego zapalenia skóry, zwłaszcza silnego stanu zapalnego (czerwone „placki” na skórze), schładzanie lub wywoływanie uczucia chłodu przynosi chorym znaczną ulgę.
Olejek miętowy na włosy w przypadku świądu skóry głowy to także dobry
pomysł. Daje przy tym bardzo przyjemne uczucie odświeżenia. Olejek eteryczny miętowy na włosy polecany jest także wtedy, gdy chcemy wspomóc porost włosów.
Olejek miętowy na komary (po ugryzieniu) sprawdza się bardzo dobrze. Jeśli szukasz alternatyw lub dodatków, zobacz listę ziół na ukąszenia owadów na 1000roślin. Jeśli potrzebujesz profilaktyki i repelentu, zobacz listę olejków na komary oraz listę olejków na kleszcze. W opisie olejku cytroneli znajdziesz prostą recepturę na repelent z miętą.

Olejek z mięty pieprzowej na nudności

Inhalacje olejkiem miętowym zalecane są przy nudnościach (choroba lokomocyjna, nudności pooperacyjne, związane z przyjmowanymi lekami, w ciąży). Więcej informacji znajdziesz w kategorii: olejki w ciąży.
Na mdłości skuteczne są mięta pieprzowa i mięta zielona (monografię mięty zielonej znajdziesz tutaj). Mieszanki olejków szczególnie polecane na nudności zawierają często w składzie również olejek imbirowy. Warto przetestować olejki jako alternatywę dla popularnego Aviomarinu. Mięta pieprzowa i imbir w formie olejku są dozwolone u dzieci powyżej 30 miesiąca życia.
Olejki można rozpylać lub przygotować podręczny inhalator: w opakowaniu umieść gazę nasączoną olejkiem, zakręć wieczko. Wąchaj, w razie potrzeby.
Olejek miętowy – zastosowanie według starszych źródeł
Historycznie olejek miętowy stosowano na problemy trawienne, a także przy oparzeniach i bólu zębów. Spray z olejkiem miętowym zalecano dla złagodzenia bólu przy stanach zapalnych jamy ustnej i migdałków.
Inhalacje olejkiem mięty pieprzowej zalecano osobom starszym, dla łagodzenia przewlekłych stanów zapalnych dróg oddechowych i przy astmie.
Olejek miętowy ma działanie antybakteryjne, od lat wykorzystywany jest do wyrobu preparatów do higieny jamy ustnej, np. proszków i mydeł do zębów.

Działanie przeciwbólowe olejku eterycznego z mięty pieprzowej
Tradycyjne zastosowanie olejku mięty pieprzowej jako środek na migreny znalazło potwierdzenie w badaniach: roztwór 10% olejku mięty pieprzowej w etanolu wykazał działanie przeciwbólowe porównywalne z dawką 1000 mg paracetamolu. Inne olejki eteryczne, polecane przy migrenach to m.in: lawenda lekarska, majeranek (Origanum majorana), rozmaryn, bazylia.
Olejek mięty pieprzowej można z powodzeniem stosować na bóle mięśni, stawów, w preparatach do nanoszenia na skórę. Stosowany na skórę ma działanie znieczulające (prawdopodobnie przez pobudzenie receptorów zimna TRPM8 – więcej na ten temat w artykule „Why menthol chills your mouth when it’s not actually cold„).
Pod wpływem działania olejku dochodzi do rozszerzenia się ścian naczyń krwionośnych (wazodylatacja), a przez to szybszej absorpcji substancji leczniczych zawartych w maści, sprawniejszego przepływu krwi i oczyszczania miejsc objętych stanem zapalnym z toksyn. Dzięki temu olejek mięty pieprzowej zaliczyć można do znieczulających i przeciwzapalnych.

Preparaty przeciwbólowe z olejkiem eterycznym miętowym

Najskuteczniejsze preparaty to jednak te łączące olejek miętowy z innymi komponentami, np. z goździkiem, eukaliptusem i kamforą. Mentol jest jednym ze składników różnorodnych maści „tygrysich”. Na przykład w składzie czerwonej maści tygrysiej mamy: 10% mentolu, 11% kamfory, 7% olejku kajeputowego, 6% dementolizowanego olejku miętowego, 5% olejku goździkowego i podłoże maściowe do 100% (podłoże zawiera również niewielką ilość olejku cynamonowego).
Maść przeciwbólowa z olejkiem miętowym – skład z pominięciem opium i amoniaku: oliwa, olejek miętowy, olejek terpentynowy, alkohol – każdy składnik po 10 ml. Wymieszaj i stosuj 3-4 razy dziennie.

Obraz nr 6: mięta polna (Mentha arvensis, ang. corn mint) - ryc. również z publikacji Jana Kopsa, "Flora Batava" t. XV. Mięta polna traktowana była jako wielkie zagrożenie dla plantacji mięty pieprzowej - trudno było ją wytępić, a jej obecność obniżała jakość olejku eterycznego. Mięta polna uprawiana jest w Japonii i Chinach na wielką skalę. Olejek mięty polnej zawiera tak dużo mentolu, że krystalizuje w temperaturze pokojowej. Po wymrożeniu olejku można oddzielić około 40% mentolu zawartego w olejku. Mentol trafia do sprzedaży w postaci kryształów, a pozostały olejek oferowany jest pod nazwą "dementolizowany olejek mięty arvensis". Nazwa jest nieco myląca, bowiem w takim olejku zawartość mentolu jest nadal wysoka i wynosi około 55%. Rozróżnienie zapachu mięty polnej i mięty pieprzowej nie jest łatwe nawet dla ekspertów.

Obraz nr 7: mięta polej (Mentha pulegium, ang. pennyroyal), rycina pochodzi również z publikacji "Flora Batava", t. IX. Olejek składa się w 80% z pulegonu. Jej nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy pulex - mucha, ponieważ Rzymianie stosowali ją jako naturalny repelent. Mięta polej przez wieki uznawana była za cenną roślinę leczniczą. Zalecano ją do dezynfekowania wody, zapach wdychano przy nadmiernej nerwowości i bólach głowy, przy histerii, przeziębieniu i bólach stawów (również w formie hydrolatu). Lecznicze zastosowanie mięty polej zostało podważone badaniami, które wykazały hepatotoksyczność pulegonu. Olejki zawierające pulegon są zabronione w czasie ciąży - mięta polej stosowana była jako środek wywołujący miesiączkę i poronny (emmenagogue i abortifatient). Izomer pulegonu - piperiton, jest natomiast w stosowaniu bezpieczny - nie wykazano toskyczności.

Obraz nr 9: Listerine - to obecnie antyseptyczny płyn do płukania jamy ustnej i chyba najbardziej rozpoznawalny produkt w tej kategorii. Stworzony został przez amerykańskiego chemika Josepha Lawrence'a w 1879 r., który zainspirowany był działalnością brytyjskiego chirurga Josepha Listera - pioniera stosowania środków odkażających podczas zabiegów chirurgicznych. Listera do tych innowacji zainspirował z kolei sam Pasteur. Płyn Listerine miał być początkowo antyseptykiem stosowanym podczas zabiegów chirurgicznych i jak widać na powyższej reklamie, polecano go także do dezynfekcji ran, a dopiero pod koniec XIX w. znalazł zastosowanie dentystyczne i w tym charakterze stosowany jest do dziś. Pierwotna receptura objęta była tajemnicą, ale wiadomo, że płyn Listerine zawierał związki występujące w olejkach eterycznych: eukaliptol, mentol, salicylan metylu oraz tymol.

Obraz nr 10: skierowana do matek reklama maści VapoRub firmy Vicks z 1922 r. Jak zachwala producent, maść to połączenie najwyższej jakości sprawdzonych remediów na przeziębienie, stany zapalne, skaleczenia, ból i wiele innych dolegliwości dziecięcych. Te składniki, pozyskiwane "wśród trudów i niebezpieczeństw" w egzotycznych krajach to: mentol, kamfora, eukaliptus, tymianek, jałowiec, gałka muszkatołowa i olejek terpentynowy. Maść VapoRub dostępna jest do dzisiaj w sprzedaży.

Zjawisko krystalizacji składników olejków eterycznych jest dość powszechne i dotyczy olejków zawierających mentol, tymol, diosphenol, cedrol i anetol. Na fotografii kryształy PMD - krystalicznej formy cytronelalu z olejku Corymbia citridora, znanego też pod nazwą eukaliptus cytrynowy. Krystalizacja cytronelalu następuje po przeprowadzenie kilkunastogodzinnej procedury z użyciem kwasku cytrynowego i wody. Powstałe kryształy mają wielką moc pobudzania receptorów zimna, jak mentol. Ponadto są najsilniejszą naturalną substancją, stosowaną jako repelent przeciwko komarom. Więcej na temat procedury tworzenia kryształów PMD na blogu Herbiness. Repelenty z tym składnikiem dostępne są w sklepie patronackim Aromastrony.

Właściwości terapeutyczne olejku mięty pieprzowej:

przeciwbólowy (głowa, mięśnie, stawy),
znieczulający, chłodzący
przeciwbakteryjny,
przeciwzapalny,
odkażający na skórę i błony śluzowe,
przeciwskurczowy,
przeciwwzdęciowy,
żółciopędny,
udrażniający zatoki,
pobudzający,
regulujący procesy trawienia.

Zastosowanie:

problemy trawienne (nudności, kolka, refluks),
stany zapalne jelit,
zespół jelita drażliwego (IBS),
niedrożne zatoki,
bóle mięśni, nerwobóle
wyczerpanie psychiczne i fizyczne,
napięcie,
zmęczenie, apatia
ułatwia zapamiętywanie
jako promotor przejścia
maskowanie zapachów.

Działanie na drogi oddechowe

Olejek eteryczny mięty pieprzowej ma również korzystny wpływ na drogi oddechowe. Pomaga zwalczać infekcje, ma działanie przeciwzapalne, przeciwskurczowe, wykrztuśnie, rozrzedza śluz (działa mukolitycznie). Ponadto pomaga przy schorzeniach zatok, przy czym nie wywołuje nadprodukcji śluzu, jak w przypadku np. olejku sosnowego. Przy schorzeniach zatok i dróg oddechowych olejek mięty pieprzowej warto połączyć z eukaliptusem lub dowolnym olejkiem bogatym w eukaliptol (inna nazwa 1,8-cyneol, kajeputol). W ciężkich przypadkach pomaga również dodatek geranium, tymianku oraz golterii.

Poza tym olejek mięty pieprzowej używany jest w leczeniu mukowiscydozy.

Wpływ olejku na psychikę

Wdychanie olejku mięty pieprzowej przyczynia się do poprawy funkcji poznawczych, jednocześnie działa relaksująco na mięśnie (niezwykle przydatny w czasie podróży samochodem). Poprawia wydolność fizyczną, również u sportowców. Olejek miętowy działa stymulująco na pamięć, podobnie jak rozmaryn, Litsea cubeba czy goździk. Tę właściwość można wykorzystać zarówno u osób uczących się, jak i osób starszych, również z problemami neurologicznymi.

Olejek miętowy – przepis na mieszankę na pamięć: Litsea cubeba 20 kropli plus mięta pieprzowa 10 kropli. Pachnie wesoło, świeżo i jest powszechnie lubiana. Warto również wypróbować połączenie olejku mięty pieprzowej i cytryny, w dowolnych proporcjach.

Mentol – składnik leków Mentowal i Validol

Preparaty Mentowal i Validol to połączenie mentolu z charakterystycznym dla kozłka (Valeriana officinalis) kwasem walerianowym. W wyniku reakcji powstaje ester kwasu walerianowego (ester mentylowy kwasu walerianowego). Jednakże obecnie dominuje pogląd, że za rozluźniające i uspokajające działanie kozłka odpowiadają zawarte w nim seskwiterpeny, np. walerianol – komponent charakterystyczny dla olejku z kozłka i olejku amyrisowego (zobacz opis Amyris balsamifera).

Walerianol w postaci olejku z kozłka lub amyrisowego nie wymagają towarzystwa mentolu dla skutecznego działania uspokajającego, jednak w połączeniu z miętą działają szybciej, są łatwiejsze w dozowaniu, inhalacji, a stosowane na skórę wchłaniają się zdecydowanie lepiej. Połączenie olejku mięty pieprzowej i olejku amyrisowego w proporcji 4:1 sprawdza się doskonale przy napięciowych bólach głowy, ma też działanie ogólnie rozluźniające, w tym na mięśnie szkieletowe.

Olejek miętowy – zastosowanie w kosmetyce jako promotor przejścia

Olejek mięty pieprzowej zastosowany w preparacie do stosowania na skórę przyspiesza wchłanianie preparatu, czyli działa jako tzw. promotor przejścia. Inne olejki eteryczne o podobnym działaniu to m.in. olejek eukaliptusowy (dzięki zawartości 1,8-cyneolu – więcej informacji w monografii kajeputu), olejki cytrusowe (zawartość limonenu), tymianek (zawartość tymolu). Do olejkowych promotorów przejścia generalnie przyporządkować można olejki zaliczane w perfumerii do „nut głowy”. Cechą charakterystyczną olejków z tej grupy jest wysoka lotność, a ich zapach szybko znika.

Zjawisko to wykorzystać można przy preparowaniu mieszanek aromaterapeutycznych do stosowania na skórę, kosmetyków i maści leczniczych. Przykładem preparatu kosmetycznego z miętą jako promotorem przejścia, olejkiem Litsea cubeba oraz ekstraktami z ziół jest krem do pielęgnacji nóg skłonnych do żylaków (krem rozpieszczający nogi).

Olejek mięty pieprzowej – charakterystyka zapachu

Zapach: mocny, świeży, trawiasto-miętowy, o głębokiej balsamicznej słodyczy i słodkiej nucie bazy (czyli po ulotnieniu zapachu świeżości, zostaje zapach słodyczy). Sam zapach sprawia wrażenie chłodnego przez skojarzenie ze smakiem miętowym, ponadto silnie podrażnia receptory zimna na skórze i błonach śluzowych (stąd chłodzące właściwości produktów z olejkiem miętowym). Jest to jeden z najpopularniejszych olejków miętowych, ale prawie nie używany w perfumerii – bardzo szybko dominuje kompozycję. Olejek miętowy spożywczy (spełniający wymogi przemysłu spożywczego) jest często dodawany do cukierków, past do zębów i gum do żucia. Doskonale maskuje nieprzyjemne zapachy.

Olejek mięty pieprzowej – bezpieczeństwo stosowania wg Tisseranda/Younga

olejek działa żółciotwórczo, więc nie należy go stosować doustnie przy zapaleniu pęcherzyka żółciowego, zastojach żółci, niedrożności przewodów żółciowych i przy uszkodzeniu wątroby;
nie używać w pobliżu twarzy niemowląt i małych dzieci,
należy zachować ostrożność przy chorobie refluksowej przełyku (ang. GERD),
nie przekraczać dziennej dawki dla dorosłych: 152 mg,
maksymalne stężenie na skórę: 5,4% w kremach i maściach
status GRAS (jest na liście dodatków do żywności generalnie uważanych za bezpieczne przez amerykańską FDA)
olejek nie jest fotosensibilizujący (więcej informacji we wpisie o olejkach fototoksycznych)

Bezpieczeństwo stosowania w ciąży

Olejek mięty pieprzowej zalecany bywa w wielu preparatach do stosowania na skórę u ciężarnych, gdzie stężenie nie przekracza 0,5%. Preparaty te mają zastosowanie do leczenia porannych nudności, świądu skóry, bólu mięśni. Niektórzy aromaterapeuci uważają stężenie 2% na skórę za bezpieczne dla kobiet w ciąży.

Warto jednak mieć na uwadze, że mięta znajduje się na liście ziół niewskazanych w czasie ciąży, dostępnej tutaj na stronie dr. Henryka Różańskiego i należy zachować szczególną ostrożność.